Lachgas lijkt hard op weg naar de verboden drugslijst

Winschoten, Culemborg, Gorinchem, Veldhoven en Oosterhout namen al maatregelen tegen lachgas. Ook Enschede sluit zich op verzoek van de lokale politie aan bij de gemeenten die lachgas willen verbieden en komt na het zomer­reces met een voorstel. En nu zegt ook Haarlem: genoeg is genoeg.

Burgemeester Jos Wienen van Haarlem gaf na Bevrijdingspop aan te zijn geschrokken van het grote aantal jongeren dat lachgas gebruikt. Hij zei dat hij zijn best ging doen om het gebruik te verbieden. Dat is nu concreet gemaakt door een besluit van burgemeester en wethouders. Na de zomer past Haarlem de APV (algemene plaatselijke verordening) aan, zodat gebruik van lachgas op bepaalde plekken verboden is. De binnenstad en festivalterreinen bijvoorbeeld veranderen dan in verbodslocaties. Waarom niet de hele stad? “Omdat vooral bij festivals en evenementen het verkopen en uitventen van lachgas een probleem is. Vandaar dat we nu het ventverbod inzetten als oplossing”, reageert een woordvoerder van de gemeente Haarlem.

De problemen bestaan uit vervuiling en agressie en daarnaast zijn er gezondheidsrisico’s. Gebruikers kunnen flauwvallen. Bij extreem gebruik kan iemand een dwarslaesie oplopen door zenuwschade. De afgelopen maand waren er minimaal vier verkeersongelukken waarbij lachgas zeer waarschijnlijk een rol speelde. Bij een ongeval in België begin deze maand, waarbij vijf Maastrichtse jongeren om het leven kwamen, vond de politie lachgas­patronen in de auto.

De helft van de jongeren heeft lachgas gebruikt

Staatssecretaris Paul Blokhuis van volksgezondheid laat door het Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs een risicobeoordeling uitvoeren. Dat komt in november met een advies, aldus een woordvoerder van het ministerie. Blokhuis denkt na over de beste aanpak. In 2016 verschoof niet-medicinaal lachgas door een uitspraak van de Hoge Raad van de Geneesmiddelenwet naar de Warenwet. De niet-medicinale variant van lachgas voldoet niet aan de strenge criteria voor de Geneesmiddelenwet, aldus de woordvoerder.

Toen het overal in de verkoop kwam, ook voor minderjarigen, groeide de populariteit enorm. De helft van de jongeren zou lachgas al eens hebben gebruikt, volgens het Trimbosinstituut: het is goedkoop en overal beschikbaar. Zowel autochtone als allochtone jongeren gebruiken lachgas en zelfs twaalf- tot veertienjarigen experimenteren ermee.

Omdat de Geneesmiddelenwet geen optie biedt voor een verbod, komt het scenario in zicht waarbij lachgas wordt bijgeschreven op de drugslijst van de Opiumwet. Deze maand pleitte de CDA-fractie in de Tweede Kamer voor een landelijk verbod van recreatief lachgas­gebruik. Kamerlid Anne Kuik: “De negatieve gevolgen van het grootschalige gebruik van de partydrug worden steeds vaker zichtbaar in de samenleving”.

In combinatie met alcohol maakt het gebruikers uitermate agressief, aldus de Enschedese politie. “Na het nodige bier en een paar ballonnetjes lachgas komt iemand als een compleet ander mens het café uit.”

Vaak worden de ballonnen gewoon achter de bar voor klanten gevuld. De winstmarge is groot. Op festivals en straatmarkten gebruiken verkopers steekkarretjes om cilinders lachgas te vervoeren. Op Koningsdag in Amsterdam werden tientallen gebruikers onwel.

Lees ook:
Déjà Vu
Deze lachgaspioniers kwamen niet zo vrolijk aan hun einde. Het recreatief gebruik van lachgas - zoals nogal massaal tijdens de afgelopen Koningsdag - was ruim twee eeuwen geleden al in zwang. Als Britse schrijvers onder elkaar waren, gebruikten ze het graag om de zinnen te verzetten. 

‘Het ziet er niet uit, zo’n ballon in je smoel.’ Toch is Amsterdam wel in voor een lachgasroes op Koningsdag
In Amsterdam was lachgas op Koningsdag zo’n beetje op iedere straathoek te koop, zag onze verslaggever. De ballonnen vonden gretig aftrek, vooral bij jongeren. ‘Het is alsof je flauwvalt, maar toch bij bewustzijn bent.’