Aardbevingsgebied
Laat de bureaucratie los bij herstel in Groningen, zeggen regiobestuurders
Den Haag moet veel meer oog hebben voor de inwoners van Groningen, vinden de Groningse bestuurders die als eerste reageerden op het eindrapport van de enquêtecommissie naar de gaswinning.
Als gebaar aan de Groningers, én omdat door de trage woninghersteloperatie óók de verduurzaming achterloopt, moeten alle huizen in Groningen in 2035 aardgasvrij zijn. Dat vinden Groningse bestuurders, die in hun reactie op het rapport van de enquêtecommissie Groningen bovenal pleiten voor meer aandacht voor de Groningers zelf.
De eerste reactie maandag op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Groningen kwam van bestuurders uit de provincie. Commissaris van de Koning René Paas, burgemeester Koen Schuiling van de stad Groningen en Johan Remkes, voorzitter van het Nationaal Programma Groningen, riepen het kabinet op om de bikkelharde conclusies uit het rapport aan te grijpen om ‘een stap naar voren te zetten’ en de regio ‘perspectief’ te geven.
De belangrijkste oproep van Paas is om bij de herstel- en versterkingsoperatie de bureaucratie los te laten en schadegevallen niet steeds maar weer te toetsen. “Ga naast de inwoners staan.” Volgens de bestuurders gaat 74 cent van elke euro die aan Groningen besteed wordt naar bureaucratie. Paas: “Inwoners moeten de overheid altijd aan hun zijde vinden.”
‘Ongekend systeemfalen’
De enquêtecommissie kwam vrijdag tot de pijnlijke conclusie dat dit decennialang niet gebeurd is. Commissievoorzitter Tom van der Lee (GroenLinks) sprak van ‘ongekend systeemfalen’ dat ‘rampzalig’ heeft uitgepakt voor de Groningers. Aardgasbaten zijn steevast boven de belangen van de inwoners van het winningsgebied gesteld. Volgens Van der Lee heeft de staat een ‘ereschuld’ naar de Groningers.
De Groningse bestuurders deden maandag suggesties hoe die ingelost kan worden. Zoals die oproep ook eerder bij de afhandeling van de toeslagenaffaire klonk, roepen zij de overheid op om te ‘werken vanuit vertrouwen’. Paas: “Dat is goedkoper en fundamenteel juist. Kwesties die niet binnen de regels passen kunnen eindeloos duren.”
Burgemeester Schuiling vraagt aandacht voor de fysieke en mentale gezondheid van de Groningers. Met name jongeren blijken vaak mentale problemen over te houden aan de dreiging van aardbevingen, schades en de spanningen die die thuis veroorzaken. Schuiling: “Er ligt niet alleen een grote opgave voor veiliger woningen, er zijn ook zorgen om wijk- en dorpsvernieuwing. Het landschap is verpest door bevingen en grote verzakkingen.” HIj maakt zich vooral zorgen om de staat van monumenten en cultureel erfgoed.
Cultuuromslag
Verschillende aanbevelingen van de enquêtecommissie komen terug in de wensen van de Groningse delegatie. Zo pleit Remkes, die het Nationaal Programma leidt dat de provincie er maatschappelijk en economisch bovenop moet helpen, ervoor om Groningen voorop te laten lopen in de energietransitie. “Groningen kan een grote bijdrage leveren. Er is plek voor groene waterstof en een derde tot de helft van de wind die op zee wordt opgewekt zal in Groningen moeten aanlanden.” Hij verwacht dat het Rijk hiertoe eisen zal stellen aan energiebedrijven.
De drie bestuurders wilden wegblijven bij de vraag hoe het kabinet verantwoording moet nemen voor de harde conclusies. Paas: “Dat vind ik heel Haagse vragen. Want met bewindspersonen die aftreden is de werkelijkheid in Groningen nog niet veranderd. De kern van de cultuuromslag die nodig is zit niet alleen bij de bestuurders. Die zit ook bij ambtenaren die niet de vrijheid voelen om de knoop door te hakken. Ga mensen helpen.”
