KLM stapt naar de rechter: kort geding tegen gedwongen krimp van Schiphol

KLM dreigde er al maanden mee en nu voegt ze de daad bij het woord. Samen met een aantal andere luchtvaartmaatschappijen stapt ze naar de rechter om het krimpplan voor Schiphol van tafel te krijgen. Dat plan is ‘onbegrijpelijk’, zegt KLM, en ‘onnodig en schadelijk’. Afgelopen najaar had KLM al gewaarschuwd juridische stappen te overwegen, zoals “elk bedrijf doet dat in zijn voortbestaan bedreigd wordt”.

De dreiging die KLM op zich ziet afkomen, bestaat uit het plan van minister Mark Harbers (infrastructuur) om het aantal vluchten dat op Schiphol mag landen en opstijgen terug te brengen. Nu ligt het maximum op 500.000 per jaar, dat moet van hem eind 2024 naar 460.000 en een jaar later naar 440.000.

De belangrijkste reden voor Harbers is dat de geluidsoverlast rond Schiphol moet worden teruggebracht om binnen de juridisch vastgelegde grenswaarden te vallen. Omwonenden bereiden een rechtszaak voor tegen die overlast en de minister is al gewaarschuwd door zijn eigen Inspectie Leefomgeving en Transport dat die bewoners heel goed gelijk zouden kunnen krijgen.

Betere methode volgens KLM: stillere vliegtuigen

De luchtvaartmaatschappijen betogen al zolang als het krimpplan op tafel ligt dat het doel van Harbers beter op een andere manier kan worden bereikt: door het inzetten van stillere en ook schonere vliegtuigen. Harbers’ krimpplan zorgt voor 12 procent geluidsreductie, rekende KLM al eens voor, KLM zelf stelt dankzij vlootvernieuwing al in 2024 een reductie te kunnen bewerkstelligen van 14 procent. “De luchtvaart boekt aantoonbaar resultaat”, stelt het bedrijf.

KLM (verreweg de grootste gebruiker van Schiphol) spant nu een kort geding aan, samen met onder meer EasyJet en Transavia. De zaak is spoedeisend, zegt een KLM-woordvoerder. De zogeheten slotcoördinator, de onafhankelijke instantie die het aantal vluchten verdeelt over de vliegmaatschappijen, begint namelijk half april al met de voorbereidingen voor volgend jaar. Het krimpplan is in strijd met nationale, Europese en internationale regels, voert KLM aan, én slecht voor de Nederlandse economie.

Hoogleraar luchtvaartrecht Pablo Mendes de Leon wees eerder al op internationale verdragen. Afwijken van de afspraken die daarin staan kan wel, maar alleen om redenen die in die verdragen al zijn genoemd, zei hij afgelopen najaar in Trouw. En daar horen klimaat- en geluidsdoelen niet bij.

Schiphol legde zich wél neer bij krimp

Juist om juridische obstakels te omzeilen had Harbers zijn plan al aangepast. Voor een reductie naar 440.000 vluchten is toestemming van de Europese Commissie nodig, en dat vergt een langdurige procedure. Daarom wil hij als eerste stap terug naar 460.000 vluchten, want dat kan buiten de Europese Commissie om. Overigens rekent Harbers erop dat Schiphol na verloop van tijd, wellicht vanaf 2027, weer kan groeien. Als tenminste tegen die tijd vliegtuigen inderdaad stiller zijn.

Met het kort geding kiest KLM een duidelijk andere, hardere koers dan Schiphol. De luchthaven liet vorige week juist weten zich neer te leggen bij tijdelijke krimp naar 460.000, ook al noemde ze dat een ‘pijnlijke ingreep’. Een reductie naar 440.000 vindt ook Schiphol te ver gaan.

Gemeenten en provincies rond Schiphol zijn juist boos dat Harbers niet harder optreedt, bijvoorbeeld door het aantal nachtvluchten terug te brengen. Dat zijn er nu maximaal 32.000 per jaar, eerder was afgesproken dat dat stapsgewijs terug moet, allereerst naar 29.000. Maar daarvan is in Harbers’ plan niets terug te vinden.

Omwonenden hebben daarnaast weinig vertrouwen in de door KLM beloofde stillere vliegtuigen. KLM denkt dat nieuwe vliegtuigen half zoveel geluid maken, uitgedrukt in decibels. Maar voor de ervaring op de grond maakt dat betrekkelijk weinig uit, weten geluidswetenschappers.

Lees ook:

Schiphol legt zich (tijdelijk) neer bij minder vluchten, gemeenten vrezen meer geluidsoverlast

Schiphol legt zich slechts tijdelijk neer bij krimp, daarna wil het weer groeien. Gemeenten en provincies vrezen voor meer geluidsoverlast.