Kamer wil pas op de plaats met nieuwe bevoegdheden voor de anti-terrorismecoördinator NCTV

De afgelopen tijd bleek verschillende keren dat de NCTV zijn boekje te buiten ging. Zo schreef NRC dat de coördinator, die feitelijk een afdeling van het ministerie van justitie en veiligheid is, via Twitter en andere openbare online bronnen informatie over personen verzamelde en deelde met onder meer gemeenten. Voor die internetmonitoring bleek geen wettelijke basis te zijn.

Ook bij het volgen van politieke partijen ging de NCTV de fout in. Over Denk schreef de terrorismebestrijder bijvoorbeeld dat de partij zou ‘fungeren als politiek podium voor het politieke salafisme in de Tweede Kamer’. Over de PVV werd gezegd dat die bijdraagt aan radicalisering, bleek uit documenten die NRC heeft opgevraagd. De partijen reageerden furieus.

Feitelijk rapporteren

Verantwoordelijk justitieminister Dilan Yeşilgöz-Zegerius erkende eerder deze week dat die kwalificaties inderdaad niet gegeven hadden mogen worden. Volgens de minister moet de coördinator dreigingen, maatschappelijke sentimenten en ontwikkelingen die relevant zijn voor de nationale veiligheid in kaart brengen. Maar het moet wel feitelijk blijven.

Het wetsvoorstel dat er ligt gaat volgens Yeşilgöz “definitief regelen wat de NCTV wel en vooral ook niet mag”. De vraag is of ze er de handen voor op elkaar krijgt in het parlement.

Zo vroegen meerdere partijen zich donderdag af of de NCTV niet te dicht tegen activiteiten van de inlichtingendiensten aanschurkt. Bovendien moet de nieuwe wet geen manier worden om de handelswijze van de coördinator “wit te wassen”, zei VVD-Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen. Hanneke van der Werf van D66 verwoordde het zo: “De NCTV werd betrapt met 100 kilometer per uur binnen de bebouwde kom. De minister besloot dan maar een snelweg aan te leggen. Maar waarom eigenlijk?”

Surveillancemaatschappij

En niet alleen in de Tweede Kamer krijgt de nieuwe NCTV-wet kritiek. Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens zet het kabinet “de deur open voor een surveillancemaatschappij”. De NCTV krijgt in het voorstel de mogelijkheid op grote schaal en zonder goed toezicht allerlei gevoelige informatie over burgers te verzamelen en te delen met andere organisaties, stelt de privacywaakhond.

Ook de online burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom waarschuwde dat de NCTV straks de wettelijke grondslag krijgt om vanachter nep-accounts op sociale media burgers, journalisten, activisten en politici in de gaten te houden. Volgens de organisatie maakt dat een grote inbreuk op de fundamentele rechten en vrijheden en schaadt het de open en vrije samenleving.

Een groot deel van het parlement wil nu dat Yeşilgöz een pas op de plaats maakt. Eerst moet eens goed bekeken worden waarvoor de NCTV nu eigenlijk bedoeld is, aldus de parlementariërs.

Lees ook

Denk en PVV eisen opheldering over ‘vuilspuiterij’ NCTV

De anti-terrorisme-coördinator waarschuwde voor ‘polariserende’ partijen. Voormalig minister Grapperhaus ontkende dat vorig jaar nog.