Is Poekie echt een massamoordenaar?

De kat die buiten vrij rondloopt, ligt onder vuur. Het huisdier bedreigt honderden diersoorten wereldwijd, waaronder beschermde vogels en zoogdieren. Is de kritiek terecht?

Het onderzoek dat juristen Arie Trouwborst en Han Somsen van de Tilburg University deze week publiceren, doet veel stof opwaaien. De schade die katten aanrichten is belangenorganisaties niet vreemd, al blijft de schaal ervan in Nederland vooralsnog giswerk.

In hoeverre de Nederlandse kat diersoorten met uitsterven bedreigt is moeilijk te zeggen, zegt hoogleraar ecologie Henk Siepel van de Radboud Universiteit: “Dat kan regionaal enorm verschillen.” Nederlandse katten zouden naar schatting 140 miljoen dieren per jaar doden. Dat aantal noemt hij speculatief: “Zonder een percentage op basis van lokale populaties, kun je daar geen grote conclusies uit trekken.”

De schatting is gebaseerd op een Brits onderzoek, dat kattenbazen de prooien van hun huisdier liet bijhouden. Dit leverde een jaarlijks gemiddelde van 15 vangsten per dier op. In de praktijk liggen de aantallen waarschijnlijk hoger. Huiskatten nemen hun prooi maar in een kwart van de gevallen mee naar huis. Nederland telt zo’n 3 miljoen katten met een baasje volgens de Wageningen Universiteit, naast ruim 100.000 tot

1 miljoen zwerfkatten. De huiskat, Felis catus, is van nature een roofdier. Van de huis- tuin- en keukenkatten jaagt 50 tot 80 procent, schrijven Trouwborst en Somsen. Maar ze zijn er voor voedsel niet afhankelijk van.

“Er is niks natuurlijks aan een kat die het huis verlaat om te jagen”, zegt ecoloog Siepel. Omdat huiskatten worden gevoerd, blijft deze kattenpopulatie in principe gelijk. Voor zwerfkatten ligt dit anders: “Daar houdt de natuur zichzelf in stand. Als er niet genoeg prooi voorhanden is, krimpt de populatie vanzelf.”

Volgens de Vogelbescherming zijn kleine en weinig voorkomende populaties het meest kwetsbaar, met name in het broedseizoen: “Als je kat er één pakt, kunnen de gevolgen al desastreus zijn”, zegt woordvoerder Thijs den Otter. Dat geldt volgens hem voor populaties weidevogels en woudaapjes, een zeer klein en zeldzaam soort reiger. Ook de in Nederland zeldzame hazelmuis loopt potentieel gevaar, weet Siepel.

Kleine en kwetsbare dierenpopulaties zijn onder meer te vinden op de Waddeneilanden. Volgens onderzoek op Schiermonnikoog vangen 50 huiskatten er ongeveer 6000 vogels per jaar. Kwetsbare natuurgebieden ondervinden ook meer schade, want daar zijn er te weinig van over. De ooit grote lappen weidevogelgebieden zijn sterk teruggedrongen, waardoor dieren op elkaar gepropt leven: “Daar maken roofdieren als de kat dankbaar gebruik van.”

Kijk naar natuurinrichting

Volgens Den Otter moet er vooral naar natuurinrichting gekeken worden. “Als vogels meer ruimte krijgen en gelegenheid om te schuilen, zoals struiken en hoog gras, maak je het de kat al veel moeilijker.”

De Sophia-Vereeniging voor huisdieren, waar ook de gezelschapskat onder valt, ziet ook schade van de loslopende kat. Je kunt dat het dier niet verwijten, zegt woordvoerder Kitty Willems, maar wel maatregelen nemen als eigenaar. “Houd de kat tenminste ’s nachts binnen, dan maakt hij namelijk de meeste slachtoffers.” Binnenshuis hoeft de kat volgens haar niet ongelukkig te zijn. “Zorg wel dat je de beestjes uitdaagt, zoals met spelletjes waarbij ze hun best moeten doen voor hun eten.”

Een kattenluikverbod vindt Willems niet realistisch. “Er is nul draagvlak voor, en daarnaast is een kattenpolitie niet te handhaven.”

Ook ecoloog Siepel ziet geen heil in het aanpakken van loslopende gezinskatten. Hij kan zich wel voorstellen dat omwonenden worden aangesproken als een specifiek dier of leefgebied bedreigd wordt: “Bewoners met katten die naast een bedreigd natuurgebied wonen, bijvoorbeeld.”

Lees ook:

Komt uw kat buiten? Dan overtreedt hij Europese regels

Een kat die de deur uit gaat richt een ecologische ravage aan. En wie de regels goed leest, ziet dat het eigenlijk ook helemaal niet mag, zeggen twee juristen.

Een nieuw biodiversiteitsplan: wie zorgt ervoor dat het deze keer wél slaagt?

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Goed nieuws voor de dwergstern, de egel en vele andere bedreigde dieren. Of toch niet? In 2005 was er ook al een ambitieus én haalbaar deltaplan, ook opgesteld mét de landbouw. En dat heeft niets opgeleverd.