Is het nog wel leuk om voetbalsupporter te zijn?

Op het wereldkampioenschap in Qatar hebben stadions de allure van een vijfsterrenhotel. In de gangen hangen kroonluchters en iedere stoel heeft airconditioning. Aan geld geen gebrek en dat geldt tegenwoordig voor bijna het hele voetbal. De volkssport bij uitstek is vercommercialiseerd. Een kaartje voor de WK-wedstrijden is voor de meeste mensen onbetaalbaar, de Qatarese stadions zitten lang niet altijd vol. Is het nog wel leuk om voetbalsupporter te zijn?

“Voor het eerst hangen dit jaar geen oranje vlaggetjes op mijn werk”, zegt Nadine Vaillant (37). Ze is een trouwe fan van het Nederlands elftal en bezoekt de meeste wedstrijden. Ook in het buitenland, maar Qatar kwam niet goed uit want Vaillant is zwanger. Thuisgebleven merkt ze dat het WK Nederland nog niet heeft gegrepen. “Het leeft gewoon minder” zegt Vaillant. “De straten zijn niet oranje en sommige mensen zijn volledig anti.”

Daarom past Vaillant op dat ze niet te enthousiast is en ze heeft begrip voor principiële bezwaren. “Het toernooi is zo politiek. En dat is jammer, het had een feestje moeten worden.”

Kijkcijfers zijn historisch laag

Al voor het toernooi begon, was duidelijk dat weinig Nederlanders zin hadden in een feestje in Qatar. Er zijn minder fans afgereisd dan tijdens het WK in Brazilië en Zuid-Afrika. Een Oranjefanzone is dit jaar niet nodig.

Ook in Nederland volgen minder mensen het toernooi dan in eerdere jaren. De kijkcijfers van de eerste twee wedstrijden van Oranje zijn met 4,3 en 4,4 miljoen kijkers historisch laag. In 2014 zagen bijna 7 miljoen mensen Nederland van Spanje winnen tijdens de eerste poulewedstrijd.

Dat het nog geen compleet oranje feestje is komt niet alleen door de politieke lading van het WK. Volgens Vaillant vinden fans het ook moeilijker om onderdeel te zijn van het toernooi. Spelers zijn bijvoorbeeld onbereikbaar en trainingen vaak besloten. “Dat is bij vrouwenvoetbal wel anders”, zegt Vaillant, die ook de Oranjeleeuwinnen op de voet volgt. “De vrouwen zijn benaderbaar en vinden het echt leuk je te zien. En tijdens de wedstrijd zitten supporters van verschillende landen door elkaar. Veel puurder.”

De helft van de kaarten is voor sponsoren en zakenrelaties van de KNVB

Theo Pouw, voorzitter van de Supportersclub Oranje, noemt dat de vercommercialisering van het voetbal. “Het is niet kneuterig meer, maar dat is logisch want financiële belangen zijn zo groot.” Dat is volgens Pouw terug te zien in de verdeling van kaarten voor wedstrijden van het Nederlands elftal. De helft is tegenwoordig nog beschikbaar voor supporters, de andere helft is voor sponsoren en zakenrelaties van de KNVB. “Ook logisch”, zegt Pouw. “Die sponsors betalen heel veel geld. En moeten daar ook iets voor terugkrijgen.”

Toch is Pouw, al zijn leven lang voetbalfanaat, niet somber over de ontwikkelingen. “Je houdt de commercie niet tegen”, zegt hij. “En je krijgt er ook wat voor terug. Door steeds duurder wordende kaartjes zit je bijvoorbeeld wel op een mooie stoel in het stadion. Je kunt tegenwoordig vaak dichtbij parkeren. En spelers zijn ook professioneler. ”

Vaillant denkt dat Nederland vanzelf meer aandacht krijgt voor het voetbal, als Oranje succes boekt. “Een paar keer winnen, dat doet de spelers en het land goed.”

Lees ook:

Oranje wuppies en juichcapes – of rond het WK in Qatar maar even niet?

Bij ieder EK of WK voetbal strijden supermarkten met oranje campagnes om de klanten. Hoe gepast is dat als er bloed aan het WK kleeft?