IND kraakt onder werkdruk en waarschuwt voor nóg langere wachttijden

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) heeft een zwaar jaar achter de rug. Zo zwaar zelfs, dat de organisatie onder grote druk staat en niet opgewassen is tegen het vele werk.

De dienst laat dit doorschemeren in een toelichting op de jaarcijfers van 2022. Een aantal ontwikkelingen kwam min of meer toevallig samen: de oorlog in Oekraïne zorgde voor tienduizenden vluchtelingen die zich het afgelopen jaar in Nederland meldden. Tegelijkertijd vroegen onverwacht veel mensen om asiel, wat de IND zelf omschrijft als ‘uitgestelde migratie na corona’. Bovendien kampt de immigratiedienst, net als andere werkgevers, met een krappe arbeidsmarkt.

De personele bezetting baart de leiding van de IND zorgen. De dienst groeide het afgelopen jaar weliswaar met 520 arbeidsplaatsen naar in totaal 4600, maar de nieuwe mensen moeten worden opgeleid en ingewerkt. “Dit is nauwelijks structureel vol te houden”, meldt de IND.

Groot aantal klachten

Dat de migratiedienst kraakt onder het vele werk, is al langer bekend. De IND ligt al tijden onder vuur van de Nationale Ombudsman, die haast jaar in jaar uit een waarschuwing uitdeelt vanwege het grote aantal klachten dat hij ontvangt.

In de toelichting op het jaarverslag laat de IND-directie weten dat de dienst te maken heeft met overmacht. ‘Het aantal aanvragen (van verblijfsvergunningen, red.) was in 2022 veel hoger dan waar de IND-organisatie op ingericht is’. En: ‘Het uitreiken van 67.900 verblijfsstickers aan vluchtelingen uit Oekraïne legde ook een flink beslag op de organisatie’.

De IND laat ook weten dat het in 2022 meer beslissingen op aanvragen heeft genomen dan het jaar ervoor. Maar dat positieve nieuws wordt teniet gedaan doordat er aan de achterkant veel meer nieuwe aanvragen van asielzoekers, arbeidsmigranten en buitenlandse studenten zijn bijgekomen. Met als gevolg: verder oplopende wachttijden.

Verdubbelende wachttijden

De IND kreeg vorig jaar 48.000 asielaanvragen te verwerken, terwijl er ‘behandelcapaciteit’ is voor 22.000. Wat dat betekent voor asielzoekers liet de IND vorig maand al weten: het duurt nu gemiddeld twaalf weken voordat een asielzoekers een eerste gesprek heeft met de medewerker van de immigratiedienst. Voorheen gebeurde dit binnen drie dagen. Daarna is het gemiddeld nog eens 24 weken wachten op het volgende gesprek, waarmee het totaal op 36 weken komt. Hiervoor stonden eerder acht dagen.

De IND krijgt het ook steeds drukker met mensen die voor gezinshereniging naar Nederland komen. Dat aantal steeg van 29.000 in 2020 naar 45.000 vorig jaar, zeer waarschijnlijk een gevolg van het schrappen van corona-reisbeperkingen. De migratiedienst waarschuwt dat de wachttijden voor gezinshereniging komend jaar zullen verdubbelen.

Gebrek aan opvang

Dat de IND bezorgd is over de toename van het aantal asielzoekers, bleek vorige week uit een publicatie in NRC. De krant had inzage in interne documenten, ondertekend door de migratiedienst, het Coa, de politie en het ministerie van justitie en veiligheid, waarin staat dat Nederland afstevent op een ‘maatschappelijk ontwrichtende’ opvangcrisis.

De asielproblemen zouden zelfs groter kunnen worden dan afgelopen zomer, toen honderden mensen op het grasveld voor het aanmeldcentrum in Ter Apel moesten slapen. Het grootste probleem blijft het gebrek aan geschikte opvangplekken. Vooralsnog is er her en der in het land nog crisisopvang, maar de overheid wil daar vanaf. Donderdagavond vergaderde het Veiligheidsberaad hier met het kabinet over.

Lees ook:

Kunnen we een nieuwe asielcrisis voorkomen?

Volgens de prognoses doen dit jaar meer mensen een asielaanvraag in Nederland dan in piekjaar 2015. En dus rijst de vraag: schaffen wir das?

Nieuwe IND-baas Rhodia Maas: ‘Te lang hebben we gezegd dat we alles wel zouden oplossen’

De nieuwe directeur-generaal van de IND kan zich goed voorstellen dat asielzoekers in Ter Apel vrezen te worden vergeten. ‘We zijn niet in staat goed uit te leggen wat er gaat gebeuren.’