Burgerinitiatief
In Ramele staan de tiny houses voor Oekraïense vluchtelingen al klaar: ‘Laat de nieuwe buren maar komen’
In tijden van crises ontstaan er tal van particuliere initiatieven. Zoals in het buurtschap Ramele, waar inwoners hebben gezorgd voor vier gloednieuwe huisjes voor Oekraïners.
Goede kans dat het kleine buurtschap Ramele straks vier gezinnen rijker is. In het buitengebied met pakweg 64 inwoners aan de rand het Overijsselse Raalte staan namelijk vier gloednieuwe huisjes. De nieuwe woningen zijn niet te missen naast de statige boerderijen en huizen met rieten kappen. Het zwarte metaal van de zogenoemde tiny houses flikkert in de zon.
De huisjes zijn nu nog onbewoond, maar vanaf maandag kan de gemeente bellen als ze een plek zoeken voor vluchtelingen uit Oekraïne.
Marc ten Hove zet samen met zijn buurman Hans Vulink in één van de huisjes de laatste puntjes op de spreekwoordelijke i. Een lampje hier, een brandmelder daar en nog even bedenken waar de gordijnen moeten komen. Agnes, de partner van Hans, is in de weer met beddengoed. Ondertussen is er overleg over de wc-brillen. Een tiny house heeft een kleine pot, en dus zoeken de buren nieuwe brillen in deze maat.
Buurtpreventie-app
Buurtbewoner Niek van Eijkel vertelt aan zijn keukentafel hoe het plan een week of vier geleden even na achten ontstond. Tijdens een uitzending van het journaal ging het bij hem borrelen. “Ik voelde frustratie en boosheid om de oorlog. Dus pakte ik de buurtpreventie-app erbij en ben ik in de pen geklommen. Ik vroeg: ‘kunnen we niet wat doen?’”
Op dit moment zijn er zo’n 48.000 Oekraïense vluchtelingen in Nederland. Van hen hebben ongeveer 15.000 mensen onderdak gevonden buiten de gemeentelijke opvang om, bijvoorbeeld bij particulieren.
De huisjes in Ramele zijn ook zo’n particulier initiatief. De gemeente Raalte is wel betrokken en staat toe dat er tijdelijk huisjes staan op plekken waar die normaal niet zomaar mogen staan, maar houdt zich verder afzijdig. De betrokken ambtenaar had maar één prangende vraag, zegt Van Eijkel. “Is er draagvlak in de buurt, vroeg hij. Nou reken maar, was mijn antwoord. Iedereen sprong meteen op de wagen.”
Zelf kent hij de ondernemer in modulair bouwen van wie de tiny houses konden worden geleend. Vervolgens verzamelde de hele buurt zich op een vrijdagavond bij elkaar. “Ik dacht shit, nu gaat het echt gebeuren.”
De tekst loopt door onder de foto
Er was een lijst met taken waar mensen zich op konden inschrijven, en al snel waren buren bezig met de aanleg van riolering en elektriciteit, de aanschaf van tweedehands meubels, kookgerei en bestek of de organisatie eromheen. “Iedereen kende wel iemand, van een kraanmachinist voor de plaatsing van de huisjes tot twee bewoners uit Raalte met wortels in Oekraïne. Die helpen bij het vertalen van bijvoorbeeld de informatie die we in de huisjes neerleggen zodat mensen weten hoe alles werkt.”
Hongerwinter
Buiten in het zonnetje vertelt buurman Ten Hove wat hem drijft. Daarvoor gaat hij terug naar de hongerwinter in de Tweede Wereldoorlog, toen er op zijn erf onderdak is geboden aan mensen uit Haarlem. Eén van hen, een inmiddels 96-jarige vrouw, stuurt bij verjaardagen nog altijd kaartjes naar zijn gezin. “Ze zei eens dat ze eeuwig dankbaar is voor de hulp die de boeren toen hebben geboden. Toen Niek zijn berichtje stuurde heb ik geen moment getwijfeld, ik dacht: dat ga ik doen.”
Een van de tiny houses staat op zijn erf. Bij Vulink staat een nieuwe woning aan de rand van een weiland tegenover zijn oprit. “Van die idioot daar in Rusland zijn miljoenen mensen de dupe. Wat wij hier doen is dus een druppel op een gloeiende plaat. Maar als iedereen iets doet, maken al die druppels misschien het verschil.”
Het kan ook nog dat de gemeente zich niet meldt. Dat de opvangplekken niet nodig zijn, bijvoorbeeld omdat de situatie in Oekraïne snel verbetert. “Ik hoop voor de Oekraïners dat het zo mag zijn, dat ons werk voor niets is geweest”, zegt Vulink. Dan corrigeert hij zichzelf. “Voor niets zal het niet zijn. De aanleiding is zwaar klote, maar er is veel saamhorigheid ontstaan in de buurt. Een soort verbroedering.”
Van Eijkel: “Noaberschap, dat is het.”
Exclusief voor Oekraïners
Hij is erbij komen staan om nog één lastige vraag te beantwoorden. Want wat als de gemeente opbelt en vraagt om een plek voor een gezin uit Syrië of Afghanistan, gezien de opvangcrisis in ons land. Zijn de kleine huisjes dan ook beschikbaar?
Die vraag is ook in de buurt de revue gepasseerd, zegt Van Eijkel. “Daar is een streep getrokken. We doen dit voor Oekraïners, vanwege de oorlog die daar woedt. Dat hebben we met de gemeente afgesproken en voor de zekerheid op papier gezet.”
Het drietal is zich ervan bewust dat die grens arbitrair is, en dat Assad misschien wel net zo’n agressor is als Poetin. Volgens Vullink is de opvang van vluchtelingen altijd willekeurig en worden er continu politieke beslissingen gemaakt wie wel en wie niet welkom is. “Je maakt in nood een keuze en dat hebben wij nu ook gedaan.”
Van Eijkel: “Dit is een tijdelijke opvang voor zes maanden, en over vier maanden gaan we evalueren. We weten niet hoe de situatie in Oekraïne zich ontwikkelt, maar ik zeg: laat de nieuwe buren maar komen. We zijn er klaar voor.”
Lees ook:
Huisdieren vluchten mee met hun Oekraïense baasjes. ‘Dit land is gemaakt voor honden’
Een aantal Oekraïense vluchtelingen neemt een geliefd huisdier mee op de vlucht naar Nederland. Dat gebeurde nog nooit op deze schaal. Welke vraagstukken levert dat op?
