In het Friese Wergea krijgen ‘echte dorpelingen’ voorrang op een huurwoning

Keer op keer viste ze achter het net. Dan stond woningzoekende Renske Kalsbeek uit Wergea weer achttiende of dertigste op de lijst voor een sociale huurwoning. De 23-jarige verpleegkundige wachtte vier jaar op een huurhuis in haar geboortedorp. Maar net als veel leeftijdgenoten lukte het haar niet er een te krijgen.

Vorig jaar kon ze eindelijk het huis uit om met haar vriend een huis van een particulier te huren. Maar met het vorige week gelanceerde plan van woningcorporatie Elkien krijgen jonge Wergeasters meer kansen.

De helft van de vrij te komen sociale huurwoningen wordt voortaan met voorrang verhuurd aan dorpelingen. De voorwaarden: ingeschrevenen moeten het afgelopen jaar minstens een jaar onafgebroken in Wergea hebben gewoond of zes jaar gedurende tien jaar.

Langgekoesterde wens

Als er in een jaar 23 woningen leegkomen, worden twaalf Wergeasters daarvan de nieuwe huurders. Daarmee gaat een langgekoesterde wens van het dorp in vervulling. “Met het huidige inschrijvingssysteem is het lastig voor jongeren om in hun dorp te blijven wonen”, stelt directeur-bestuurder Chantal Droste van Elkien. Woningzoekenden uit heel Friesland kunnen nu namelijk op alle huurwoningen, ook in Wergea, reageren.

Tussen 2015 en 2020 gingen twaalf van de 85 huurwoningen in Wergea naar dorpelingen. Dat moeten er met de twee jaar durende proef, die landelijk vrij uniek is, meer worden. Het idee erachter is dat hiermee de leefbaarheid en binding in het dorp bewaard en versterkt worden.

Een mooie eerste stap, vindt Kalsbeek. “Ik stond vanaf mijn achttiende ingeschreven voor een huurhuis. Dat doet iedereen hier zodra hij achttien wordt. Maar ik kwam er niet tussen. Er reageerden soms wel tachtig mensen op een huurwoning.”

Ze werkt in het ziekenhuis van Heerenveen, maar daarheen verhuizen? Daar piekert ze niet over. “Ik heb hier mijn familie en vrienden. Ik voetbal hier nog bij VV Warga en ken iedereen.” Anouck van der Zweep (23) woont nog bij haar ouders. De verpleegkundige werkt in het nabijgelegen Leeuwarden en wacht vijf jaar op een huurwoning.

Haar vriend Jelte woont ook nog thuis. “Ik heb het prima bij mijn ouders, hoor”, zegt ze, “maar je wilt toch graag een eigen plekje”, vertelt ze in Grand Café Jan, waar veel jongeren elkaar treffen. “In Wergea voel ik me thuis. Dus dit plan van Elkien is voor ons heel mooi.”

Niet haalbaar

Ze hoopt overigens voor haar dertigste een huis met Jelte te kunnen kopen. “Ik hoop dat er wat betaalbaars vrijkomt. Nieuwe koopwoningen hebben hier een beginprijs van twee ton. Voor starters is dat niet haalbaar.”

Wergea is een actief dorp, met tientallen verenigingen, vertellen ze. “Iedereen kent elkaar en is bij elkaar betrokken.” Er is een jeugdsoos, een cultureel centrum en een grand café. Als jongeren er wegtrekken, komt de leefbaarheid onder druk, is de vrees bij de dorpelingen.

Wietse Martens van de werkgroep Wenje yn Wergea (Wonen in Wergea) is daarom ‘heel blij’ met de pilot van Elkien. “We willen graag een vitaal dorp blijven en dan heb je jongelui nodig.” Dat ziet directeur-bestuurder Chantal Droste van Elkien ook. “Als je in een dorp opgroeit heb je daar binding mee”, zegt ze. “Veel mensen doen mee in het verenigingsleven, wat een dorp bruisend maakt en houdt. Waarbij ik niet wil zeggen dat mensen van buiten niet actief kunnen zijn. Daarom willen we een dergelijke proef in meer middelgrote Friese dorpen opzetten.”

Lees ook:

De Jonge wil een omslag in het woonbeleid: minstens 30 procent sociale huur

Minister Hugo de Jonge wil een omslag: niet minder, maar juist meer sociale huurwoningen. ‘We moeten de regie hernemen.’