‘Ik zou het verbijsterend vinden als de politiek geen conclusies verbindt aan het rapport’

Na het rapport van de enquêtecommissie is een deel van de Groningers het er wel over eens: het opstappen van het kabinet of de staatssecretaris helpt ons niet. De commissie oordeelde dat de belangen van Groningers rond de gaswinning structureel en jarenlang zijn genegeerd, maar veel gedupeerden zitten nog altijd in de ellende en wachten op de versteviging van hun huis. Bestuurlijke onrust, zo denken sommigen van hen, kan de versterkingsoperatie onmogelijk goed doen.

Maar dat is een misvatting, vindt de Groningse hoogleraar Tom Postmes, directeur van Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen. “Ik zou het persoonlijk verbijsterend vinden als de politiek geen vergaande conclusies verbindt aan het rapport. Afwegingen over de uitvoering mogen het vellen van een politiek oordeel niet in de weg staan.”

‘Een demissionair kabinet kan gewoon besluiten nemen’

Dat de uitvoering van de versterking veel last zou krijgen van een aftredend kabinet, is volgens Postmes een twijfelachtige aanname. “Dan ga je ervan uit dat Den Haag de afgelopen jaren verschil heeft gemaakt, maar dat is niet zo. Het ging en gaat enkel over geld en een demissionair kabinet kan gewoon besluiten nemen.”

En hoe zit het dan met de schadeafhandeling die stillag tijdens de kabinetsformatie in 2017? “Het gevolg van een ‘gecultiveerde fictie’ dat demissionaire kabinetten geen besluiten mogen nemen”, zegt Postmes. “Dat is onnodig en een politieke keuze.”

Landelijke media trokken al voor het rapport politieke conclusies

Postmes ergerde zich afgelopen maanden mateloos aan de geluiden in de Haagse wandelgangen. “Een deel van de parlementaire journalisten schreef voorafgaand stukken met de strekking dat het kabinet hier niet over ging vallen”, zegt hij. “De toon was al gezet voordat het rapport van de enquêtecommissie over aardgaswinning in Groningen naar buiten kwam. Daarmee namen ze een voorschot op wat er ging gebeuren, ongeacht de inhoud. Bijzonder kwalijk.”

Postmes wijst op de bevinding in het rapport dat de landelijke media het onderwerp lange tijd hebben onderschat, net als de beslissers. “Eigenlijk zoals het ging met de landelijke politiek”, zegt hij. De twee belangrijkste factoren die daarbij meespeelden volgens Postmes: “Groningen is best ver weg. En het is chronische problematiek, waardoor nieuws­redacties het blijkbaar lastig vinden om het onderwerp in de schijnwerper te blijven zetten.”

Inmiddels is het anderhalve week na het eindrapport ‘Groningers boven gas’ van de parlementaire enquêtecommissie. Na de presentatie ging de politiek een week met reces. De kabinetsreactie en een debat over de uitkomsten volgen later, het onderwerp verdween naar de achtergrond.

‘Wanneer stapt een regering dan wel op?’

In Groningen blijven ze daar niet op wachten. Het Kennisplatform organiseert vanavond een debat om te reflecteren op de uitkomsten.“Dit rapport”, zegt Postmes, “is geen instrument om de uitvoering van de versterking vlot te trekken, maar een instrument voor waarheidsvinding en het trekken van politieke en beleidsmatige consequenties.”

Politieke conclusies zijn onvermijdelijk, concludeert Postmes. “Anders zou je accepteren dat het parlement over een periode van tien jaar verkeerd is voorgelicht en dat het Rijk over lagere overheden mag heen walsen. Wanneer stapt een regering dan wel op? Aan de andere kant is het geheel in lijn met hoe het al jaren gaat rondom de gaswinning in Groningen.”

Lees ook:

De erkenning vinden de Groningers het belangrijkst, niet de aanbevelingen

Een deel van de Groningers voelt zich eindelijk gehoord, als slachtoffers van een ziekmakend systeem. Verandert het eindrapport van de enquêtecommissie iets voor hen?

Het nieuwe dorpshuis moet het door aardbevingen verscheurde Zeerijp weer lijmen: ‘Alles ligt stil’

De aardbevingsellende overschaduwt het Noord-Groningse Zeerijp. ‘Het voelt oneerlijk.’