Huisdieren vluchten mee met hun Oekraïense baasjes. ‘Dit land is gemaakt voor honden’

De forse lapjeskat kijkt met ogen zo groot als schoteltjes naar de dierenarts die de kamer binnenkomt. Ze volgt hoe de dierenarts papierwerk, spuitjes en tabletten uitstalt, klaar om de kat te onderzoeken nu ze in Nederland is aangekomen. De kat is van Vera Chaban, een 29-jarige Oekraïense die samen met haar moeder Julia (52) wegvluchtte uit Oekraïne en aan het begin van de maand in Nederland aankwam in dit opvangcentrum in Den Haag.

Moeder Chaban zit op bed en streelt de kat om haar rustig te houden. Ze spreekt haar sussend toe in het Oekraïens: “Wij kennen elkaar al zes jaar, en ik weet dat jij weet dat je straks even iets onprettigs krijgt toegediend, maar alles komt goed.” De prikken tegen hondsdolheid heeft de dierenarts snel gezet.

Huisdieren moeten in quarantaine

Europese regels omtrent het vervoeren van huisdieren zijn streng. Een huisdier moet in quarantaine en heeft een paspoort nodig, zeker als het gezin ooit weer terug wil naar Oekraïne. Daarin moet vermeld staan dat de hond of kat gevaccineerd is tegen hondsdolheid.

De officiële papieren van deze kat, Ljalja genaamd, heeft moeder Chaban niet kunnen meebrengen. Terwijl de dierenarts een ontwormingstablet toedient, zegt de aanwezige tolk, Tatsiana Zharnasek-Leeuwenhoek: “Als je weg moet door de oorlog, dan denk je niet aan papieren. Je denkt aan je dierbaren.”

Daarom is het niet gek dat naar schatting honderden Oekraïners hun dierbare huisdieren meenemen op de vlucht naar de EU, maar hulporganisaties, opvangplekken en gastgezinnen zijn daar veelal niet op voorbereid.

Dieren zijn vaak gestrest

Om te helpen richtten tientallen hulporganisaties, waaronder de Dierenbescherming, IFAW en Stichting Dierenlot een meldpunt op. Daar kunnen gemeenten, asielzoekerscentra en mensen die onderdak bieden aan Oekraïense gezinnen aankloppen met vragen over de opvang en zorg voor al die huisdieren.

Vrijwilligers rijden af en aan met achterbakken vol gratis kattengrind en hondenvoer, terwijl anderen dierenartsen optrommelen om de huisdieren te controleren, in te enten, te ontvlooien, te ontwormen en, mocht het nodig zijn, te steriliseren, zegt Niels Kalkman van de Dierenbescherming. Die informatie koppelt het meldpunt terug naar de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die vanwege het voorkomen van een hondsdolheiduitbraak goed in kaart wil hebben waar welke dieren zitten en hoe het met ze gaat.

Dat is voor het meldpunt zelf ook van groot belang. Want wanneer het blijkt dat dieren door de reis naar Nederland zwaar getraumatiseerd zijn geraakt, is het belangrijk daar snel bij te zijn. Kalkman: “Dieren die hier aankomen, zijn vaak ontzettend gestrest. Ze hebben een lange autorit achter de rug en zijn van de ene op de andere dag uit hun vertrouwde omgeving meegenomen.” De gedragsproblemen die door dergelijke stress kunnen ontwikkelen, hebben vaak extra aandacht nodig.

‘Dit land is gemaakt voor honden’

Daarom probeert het meldpunt goed contact te houden met vluchtelingen en hun huisdieren. Veel van hen worden ondergebracht bij gastgezinnen of opvangplekken waar vluchtelingen niet gescheiden worden van hun huisdieren. Zulke soort opvangplekken bestonden voordat de Oekraïners in Nederland aankwamen nog niet.

Als Baruinok Alla, een 49-jarige vrouw die in dezelfde opvang verblijft als het gezin Chaban, had geweten dat het was toegestaan, had ze haar negen honden mee willen brengen. Ze heeft haar acht chihuahua’s en haar ene Russische toy-terriër nog net kunnen onderbrengen bij familie en kennissen, voordat ze met haar kind in de bus naar Nederland stapte.

“Mij werd verteld dat ik geen huisdieren mee kon nemen naar Nederland, dat ik moest kiezen tussen mijn kind en mijn huisdieren,” zegt Alla met tranen in haar ogen. Dat doet op een zonnige dag als vandaag nog meer pijn. Wanneer Alla buiten een rondje loopt en anderen ziet lopen met hun honden denkt ze maar één ding: “Dit land is gemaakt voor honden.”

Ondertussen is de sfeer beter in de kamer van het gezin Chaban. Dochter Vera, die in een rolstoel zit en een beperking heeft, krijgt na de controle haar kat Ljalja weer op schoot en begint te stralen. Moeder Julia: “Vera zat hele dagen alleen thuis en wilde gezelschap. Ze zijn altijd samen, Ljalja is een lid van onze familie. Daarom was het voor ons geen optie om haar achter te laten in Oekraïne.”

Lees ook:
Hoe het kleine bedrijfje Takecarebnb in korte tijd onmisbaar is geworden in de vluchtelingenopvang

Takecarebnb groeide in een maand uit van klein bedrijfje naar spil in de vluchtelingenopvang. Ze hebben een uniek IT-systeem om heel veel vluchtelingen aan gastgezinnen te koppelen.

Ook voor Bello is er onderdak

Duizenden Nederlanders hebben zich inmiddels al aangemeld voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Er zijn ook mensen die graag hun deuren openzetten, maar binnen geen ruimte zien voor extra mensen. Maar een kat of een hond, dat kunnen ze er wel bij hebben.