Hoogleraar Zef hemel: Lok toeristen naar de Amsterdamse Zuidas

Een processie van duizenden pelgrims wurmt zich dagelijks van het Damrak naar het Museumplein in Amsterdam. In drie dagen slentert een toerist langs Madame Tussaud, Anne Frankhuis, hasjshops, badeendjeswinkels, met Rijksmuseum en Van Gogh tot slot.

“We moeten hen een alternatief bieden. Trek die route vanaf het Museumplein door naar de Zuidas”, stelt Zef Hemel, hoogleraar Grootstedelijke Vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam, na maanden intensief luisteren naar bewoners en ondernemers in zijn tijdelijke standplaats, de Oude Kerk. Hij bedacht een toekomstvisie voor de hoofdstad in 2040 op verzoek van burgemeester Femke Halsema. Donderdagavond nam zij die in ontvangst in de Beurs van Berlage.

Het plan voor een tweede centrum met attracties die de toeristische kaart van Amsterdam doen kantelen, puzzelde Hemel bij elkaar uit alle stukjes die zijn gesprekspartners aanleverden. “Ik besef nu pas hoe vervreemd bewoners zich voelen van hun eigen binnenstad. Zij zijn in opstand gekomen tegen de drukte waardoor er nu absoluut een historische omslag gaande is.” Hemel wijst naar internet als oorzaak van de vervreemding. Het leidde onder meer tot smartphones, AirBnB en het verdwijnen van winkels.

Ruimer denken dan de grachtengordel

Enthousiasmerend pleit hij nu voor de Zuidas. Het toerisme blijft groeien. “We moeten ruimer gaan denken dan de grachtengordel.” In 2030 is een totaal vernieuwd station Zuid de entree voor de stad. Het Centraal Station is dan afgewaardeerd naar negen sporen. De meeste toeristen komen vanaf Schiphol of met hogesnelheidstreinen op station Zuid in de stad aan. “Alle grote hotels zitten dan daar, met honderden kamers per stuk. Die hoek is puur goud, met de mooie Amstel vlakbij.”

Wat moet er komen aan attracties? “Een gigantische klimaatkoepel, kerkermuseum Dungeon, Madame Tussaud, Bodyworlds”, zegt Hemel. “Bodyworlds is ooit begonnen aan de Zuidas en toen naar het Damrak verhuisd.” In de binnenstad is bouwen lastig vanwege alle monumenten. “Maar op de Zuidas kun je uitpakken met iconische gebouwen. Kijk hoe Dubai of Las Vegas toeristen lokken.”

Over de hete hangijzers prostitutie, drugs en criminaliteit schrijft Hemel weinig. “De rigoureuze maatregelen waar iedereen wanhopig naar zoekt, werken niet.” Hemel bedacht in plaats van ‘pretpark’ en ‘jungle’ het beeld van de tuinman, die met aandacht en liefde de binnenstad bewerkt. “Die prostitutieramen sterven vanzelf af. Er is al meer rust doordat er minder verkeer is in de stad. De vrachtwagens hebben kades en bruggen stuk gereden en moeten eruit.”

Hemel bepleit een nieuwe Dienst Binnenstad, verdeeld in achttien buurtjes. Waar hij zich voor 2040 alvast op verheugt: dat alle kaalgeslagen pleinen rond de Stopera geheeld zijn: “Daar zitten zestigduizend studenten, plus kerken en synagoges. Je wilt er hooguit bestemmingsverkeer en een publieke ruimte voor de inwoners. En nu maar hopen dat Halsema zich erachter stelt.”

Lees ook:

Planoloog Zef Hemel wil mét Amsterdammers een toekomst voor de hoofdstad bedenken

In gesprek met bewoners moet een toekomstvisie voor Amsterdam ontstaan. Iedereen is welkom.