Holleeder maakt zijn laatste gang naar de rechter

Het is alsof hij de dood als bagage heeft meegedragen. En als het aan het Openbaar Ministerie ligt, komt er een eind aan de reeks van liquidaties. Willem Holleeder (61) hoort donderdag van de rechter of hij de rest van zijn leven in een cel moet doorbrengen voor zijn aandeel in een liquidatiegolf.

Over welke delicten spreekt de rechter zich uit?

In de periode januari 2002 tot en met mei 2006 maakte Holleeder deel uit van een criminele organisatie die onder meer ten doel had liquidaties te plegen. In de ogen van het OM werkte Holleeder nauw samen met de later vermoorde crimineel Stanley Hillis en de inmiddels veroordeelde Dino Soerel. Holleeder wordt niet verweten dat hij de trekker heeft overgehaald, wel dat hij opdracht heeft gegeven voor de liquidaties. Het gaat dan om de uitlokking van de moorden op Cor van Hout (24 januari 2003), Willem Endstra (17 mei 2004), Cees Houtman (2 november 2005), John Mieremet (eveneens op 2 november 2005) en Thomas van der Bijl (20 april 2006). Op de tenlastelegging staan verder de doodslag op Robert ter Haak (op 24 januari 2003), de poging tot doodslag van Endstra’s zakenrelatie David Denneboom en een mislukte poging Mieremet te doden in 2002.

Waarop is een eventuele veroordeling gebaseerd?

Handtekeningen onder moordopdrachten? Die worden in het criminele circuit nooit gezet. Het OM en de rechters moeten het doen met verklaringen; technisch bewijs ontbreekt. Zo steunt de beoordeling van de moord op ‘bloedgabber’ Cor van Hout op verklaringen van zijn zussen Astrid en Sonja, de beide kroongetuigen Fred R. en Peter la S. en op tekst die is opgetekend uit de mond van de later vermoorde Thomas van der Bijl en Willem Endstra.

Hoe groot is de kans op een veroordeling?

Speculeren op een uitspraak is altijd gevaarlijk. Zeker in omvangrijke dossiers als de Holleeder-zaak is lang niet alles uit het dossier en plein public behandeld. Aangenomen mag worden dat wat in het openbaar op zittingen is besproken het zwaarste geschut was. Veel volgers van het proces houden het erop dat een veroordeling volgt, maar zeker niet voor alle aanklachten. De meeste kans op een vervolging maakt het OM bij de moorden op Houtman en Van der Bijl. Eerder al in het zogeheten Passageproces, een proces met onder meer de tot levenslang veroordeelde Soerel, werd de naam van Holleeder al vaak in belastende zin gekoppeld aan de moorden op Van der Bijl en Houtman.

Welke straf zal mogelijk volgen?

Als het op een veroordeling voor twee moorden uitdraait, is de kans op levenslang groot. Holleeder heeft ook al de Heineken-ontvoering van november 1983 en een afpersing van Endstra op zijn strafblad staan.

Wat is het belang van deze mega-zaak?

De grote aandacht voor het proces heeft te maken met de getuigenissen van beide zussen Astrid en Sonja. Dat maakt de zaak tot een familiedrama. Het proces draagt ook bij aan het fijnslijpen van de regels voor het zeldzame gebruik van kroongetuigen, verdachten van misdrijven die in ruil voor een lagere straf getuigen. En het proces moet aantonen dat ook opdrachtgevers van liquidaties hun straf niet ontlopen.

Bewijst een veroordeling van Holleeder dat de criminaliteit onder controle is?

Met het dossier-Holleeder wordt een golf aan liquidaties uit vooral de ­Amsterdamse onderwereld van het begin van deze eeuw afgesloten. Een periode die kan worden gekenschetst als een gevecht om de macht in de drugshandel en op de vastgoedmarkt. Vrijwel alle slachtoffers hadden te maken met drugs of het witwassen van drugsgeld via panden. Vastgoedmagnaat Endstra werd niet voor niets in het circuit de ‘bankier van de onderwereld’ genoemd. Met het sluiten van het dossier-Holleeder is het spel om de macht in de drugs- en vastgoedwereld zeker niet verdwenen. Honderden miljoenen euro’s van een kleine groep Amsterdamse criminelen liggen klaar om geïnvesteerd te worden in de Amsterdamse woningmarkt, zo voorspelde de Amsterdamse politie vorig jaar.

Lees ook:

Het volk heeft al geoordeeld over Holleeder, nu alleen de rechter nog

Justitie begint donderdag aan het requisitoir in de zaak-Holleeder. Dat gaat vier dagen duren. ‘Het gaat erom de nabestaanden een stem te geven.’