Hoe kinderen op deze Brabantse basisschool binnen een half jaar leerden rekenen

Vrijdag bracht de Onderwijsinspectie het nieuws dat slechts een derde van de leerlingen het streefniveau voor rekenen weet te halen. Nieuw is die boodschap allerminst. Al jaren blijkt uit allerlei rapporten dat kinderen steeds minder goed kunnen rekenen. De ambitie is dat 65 procent van de kinderen op het streefniveau zit: daar komt de huidige 33 procent niet eens bij in de buurt.

Dat het ook anders kan, bewijst Sarah Bergsen. Zij is schoolleider van de Brabantse basisschool ‘t Palet uit Heeswijk-Dinther. Toen ze in augustus met haar nieuwe baan startte bleek dat sommige leerlingen beneden het landelijk gemiddelde scoorden op het gebied van rekenen én onder hun eigen schoolnorm. In basale zaken als terugtellen en de tafels vermenigvuldigen moest een inhaalslag worden gemaakt, merkte Bergsen.

Ze besloot de methode te veranderen. “We kozen voor een wetenschappelijk bewezen methode die heel kort door de bocht bestond uit oefenen en herhalen”, zegt Bergsen. “Door steeds de stof van de vorige dag erbij te halen, oefenden we het langetermijngeheugen. Zodat kinderen bij een vraag als ‘de uitkomst van 6 x 7' dat zó kunnen oplepelen.” Het lijkt op de rekenmethodes die vroeger ook werden gebruikt, erkent Bergsen, maar is het interactiever van aard. “Ik noem niet voor niets mijn onderwijs modern-traditioneel.” Een bijkomstigheid van de nieuwe methode was dat de norm ook hoger lag. Dat betekende dat leerlingen stof die ze voorheen in groep zes behandelden, nu al in groep vijf kregen. Met als gevolg dat het niveau van de leerlingen steeg.

De verandering was een groot succes: binnen zes maanden waren de grootste achterstanden weggewerkt. “Sterker nog, gemiddeld zit onze school nu qua rekenen bij de beste twintig procent van Nederland, als we kijken naar de cito-scores”, zegt een trotse Bergsen. “En dat midden in de coronacrisis. Waar bij andere scholen gemiddeld genomen sprake was van achterstanden, gingen leerlingen er bij ons juist op vooruit.”

Talig rekenonderwijs werkt niet

Sezgin Cihangir, directeur van het Mathematisch Instituut, wil eveneens terug naar de ‘elementaire principes’ van het rekenen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen. “Dat zijn de algemene regels, die op alle rekensommen toepasbaar zijn. Die basisvaardigheden moeten kinderen eerst aangeleerd krijgen, voor ze met de verhaaltjessommen aan de slag gaan.” De taligheid van realistisch rekenen, zoals het rekenen met verhaaltjessommen ook wel wordt genoemd, is hem een doorn in het oog. En dat terwijl uit het Inspectierapport blijkt dat 95% van de basisscholen hier gebruik van maakt. “Zolang rekenen van begin tot eind talig wordt aangeboden, leren kinderen niet rekenen.”

Op zijn instituut komen veel leerlingen die opnieuw de basisvaardigheden aangeleerd moeten krijgen. “Wij doen dat door bijvoorbeeld cijferend te laten rekenen, netjes onder elkaar,” zegt Cihangir. “Dat is tegenwoordig bijna een scheldwoord geworden in onderwijsland.”

Dat slechts 33 procent het streefniveau haalt, vindt Cihangir zeer zorgwekkend. “Tweederde van de leerlingen zakt dus eigenlijk voor de basisschool, zo moet je het zien. Basisscholen zijn er om basisvaardigheden aan te leren. Het is de minimale bagage om als zelfredzaam individu verder te kunnen in het leven, dat je snapt wat er op je kassabon staat, of op je bankrekening. Het is mogelijk: dat zien we elke dag bij ons leerlingen. Maar niet met het talige aspect zoals het nu gaat.”

Lees ook:

Nederlandse leerlingen rekenen en lezen slechter dan hun ouders

De Onderwijsinspectie maakt zich zorgen over de afglijdende resultaten van Nederlandse leerlingen.

Breuken moeilijk? Welnee, elk kind kan het

Gelukkig gaat de rekentoets niet door. Het is beter om kinderen lekker te laten rekenen, schrijft Aydin Cihangir van het Nederlands Mathematisch Instituut en bedenker van Foutloos Rekenen.