Het verhoor in de Warnsveldse pompmoordzaak was discutabel

De manier van verhoren door de politie ligt opnieuw onder vuur, na onthullingen over de Warnsveldse pompmoord uit 1985. Een valse bekentenis blijft mogelijk, menen deskundigen.

Na dagenlang verhoor is Hein Krombos uitgeput. De lichten in zijn cel blijven dag en nacht aan, net als de radio. “Jij zat daar in die kroeg met die mannen”, roept een rechercheur. Krombos schudt zijn hoofd. “Honderd procent van yes”, gaat de rechercheur verder. “Jij zat daar in die kroeg. En dat staat gewoon op papier. Je hebt wat uit te leggen.” De verhoorders blijven hem onder druk zetten. Uiteindelijk breekt de verdachte.

Krombos bekent betrokkenheid bij de moord op pompbediende Micelle Mooij uit het Gelderse Warnsveld in 1985. Na haar dienst wordt de 28-jarige vrouw op brute wijze van het leven beroofd. Rechercheurs bewerken Krombos vervolgens net zo lang tot zijn verhaal past bij het onderzoek naar de sporen op de plaats delict.

Jarenlang onopgelost

Pas zestien jaar na de moord, in 2001, komen Krombos en drie andere verdachten via een tip in beeld voor de dodelijke ‘roofoverval’. De rechter veroordeelt hen uiteindelijk tot jarenlange gevangenisstraffen. Maar de veroordeling is omstreden, blijkt uit de onlangs uitgezonden documentaire De pompmoord en podcast De Verhoorkamer van KRO-NCRV.

Uit beeldmateriaal van de verhoren blijkt dat de rechercheurs zware druk hebben gezet en onmenselijke verhoormethodes gebruikten. De zaak lijkt op de Arnhemse villamoord uit 1998, waarbij rechercheurs ook structureel druk uitoefenden om verdachten te laten bekennen.

Nog veel mis met politiemethodes

Een valse bekentenis ligt op de loer. Bij beide zaken speelde de politie verdachten tegen elkaar uit, zegt rechtspsycholoog Annelies Vredeveldt. “Ze liegen tegen de verdachte met uitspraken als ‘Anderen hebben gezegd dat jij de hoofdrol speelde’.” Sommige verdachten laten zich dan verleiden om bijvoorbeeld te zeggen dat ze op de uitkijk stonden. “Terwijl ze eigenlijk niks met de zaak te maken hadden”, zegt Vredeveldt. “Dat doen ze bijvoorbeeld omdat ze bang zijn dat als ze niet enige vorm van betrokkenheid bekennen, dat anderen hen dan in de hoofdrol plaatsen.”

Hoewel de verhoren ruim twintig jaar geleden plaatsvonden, is er nog altijd veel mis met de methodes van de politie, zeggen deskundigen. Een moord bekennen terwijl je het niet gedaan hebt kan daarom nog steeds voorkomen. “Tegenwoordig worden verhoorders getraind om meer open vragen te stellen, maar in de praktijk blijkt dat moeilijk”, zegt Vredeveldt. “Het is nog steeds niet zoals het zou moeten zijn.”

De politie wijst erop dat zaken als de pompmoord in een heel andere tijd speelden. “Zo zijn verhoren nu steeds minder gericht op het verkrijgen van een bekentenis, maar veel meer op waarheidsvinding”, zegt een woordvoerder.

Onderzoek in de bureaulade

Koen Geijsen is onderzoeker aan de politieacademie en richt zich op het thema verhoortechnieken. Hij noemt de beelden in de Warnsveldse pompmoord pijnlijk. In 2018 publiceerde Geijsen zijn proefschrift waarin hij onder andere onderzocht hoe (kwetsbare) verdachten werden verhoord. De onderzoeker kwam erachter dat in de praktijk nog veel gesloten en suggestieve vragen werden gesteld.

Hij pleit in zijn eigen organisatie voor een neutraal ethisch politie-interview. Dat levert meer en vooral betrouwbaardere informatie op. Maar zijn onderzoek is volgens hemzelf “op de plank beland met een hoop stof erop.” Volgens Geijsen is zijn onderzoek – pijnlijk genoeg – wel omarmd door de Noorse politieacademie. “Traditionele verhoormethoden bevatten ongewenste en ineffectieve elementen, zoals druk opbouwen. Een politie-interview hoort juist neutraal en met open vizier te worden ingestoken.”

Vinger op zere de plek

Geijsen wijst op de handleiding van verhoor, waarin druk opbouwen nog steeds tot de instructies behoort. “Dat moet je juist niet doen. Zodra je druk opbouwt ontstaat er stress en dan kun je minder goed zaken uit je geheugen ophalen. Terwijl je op zoek bent naar zoveel mogelijk betrouwbare informatie.”

Een woordvoerder van de politieacademie zegt dat Geijsen de vinger weliswaar op de zere plek heeft gelegd, maar dat de inzichten volgens docenten ‘niet nieuw’ waren. “De invloed van de vraagstelling en soorten vragen zijn al jaren onderdeel van het verhooronderwijs en er zijn nieuwe specialistische opleidingen voor verhoor bijgekomen”, zegt de academie.

In de Warnsveldse pompmoordzaak zegt Krombos dat hij destijds een valse bekentenis heeft afgelegd. Advocaat Paul Acda werkt op dit moment aan een verzoek tot herziening van de moordzaak.

Lees ook:

Met de omstreden ‘Mr. Big’-methode werd een bekentenis aan de cliënt van Verweijen ontlokt. Nu is hij vrijgesproken

Na elf jaar werd de cliënt van Paul Verweijen definitief vrijgesproken van de moord op zijn vriendin. Politie en justitie gebruikten een omstreden undercovermethode, ‘Mr. Big’, om een bekentenis te ontlokken.