Red Team
Het Red Team: ongewild boegbeeld in het coronadebat
Ineens is daar de doorbraak van het Red Team, een club onafhankelijke deskundigen die het kabinet scherp moet houden. Veldepidemioloog Amrish Baidjoe is medeoprichter van het Red Team. ‘Wij zijn geen OMT.’
Terwijl het grootste deel van Nederland er in de zomervakantie ondanks het c-woord het beste van maakt, klimt veldepidemioloog bij het internationale Rode Kruis Amrish Baidjoe met drie gelijkgestemden in de pen. De heropleving van het coronavirus is een urgente bedreiging voor de volksgezondheid, schrijven ze aan het kabinet. Binnen drie dagen moeten er maatregelen worden genomen.
De brief is de doorbraak van het Red Team, een groep onafhankelijke deskundigen die door het kabinet werd gevraagd om voor 1 september het coronabeleid te evalueren. Sindsdien maakt het Red Team, met inmiddels twaalf leden, furore. De deskundigen zitten aan talkshowtafels en mogen de Tweede Kamer vertellen hoe de complexe bestrijding van het virus beter kan. Afgelopen week leek het zelfs even alsof politici liever luisteren naar het Red Team dan naar het almachtige Outbreak Management Team. Daar gaat iets mis, zegt Red Team-medeoprichter en veldepidemioloog Amrish Baidjoe.
Is het Red Team geen OMT 2.0?
Nee. Wij hebben geen formele positie binnen de Nederlandse crisisstructuur. Daarvoor hebben we de slagkracht van een OMT niet in huis. Ik wil voorop stellen: een Nederland zonder een OMT is verloren. Wij verzorgen slechts constructieve zij-inspraak, en behandelen andere invalshoeken zoals het gedrag van mensen. Het raakt de hele samenleving. Het laatste wat wij willen is dat we tegenover het kabinet of het OMT worden gezet. Polarisatie werkt het virus in de hand.”
Waarin verschilt het Red Team van het OMT?
“Dat is simpel: wij zijn meer multidisciplinair. Zo hebben wij gedragsdeskundigen in ons midden. Op dat gebied begaat het OMT in onze ogen een cruciale fout, daarin zitten geen gedragswetenschappers. Ze laten zich slechts adviseren door een gedragsunit van het RIVM. Ik vind dat verkeerd. In de coronabestrijding van de Wereldgezondheidsorganisatie vormen gedragswetenschappers de grootste werkgroep. Er zijn nog geen farmaceutische interventies zoals een medicijn of een vaccin. Nee: we bestrijden dit virus met ons gedrag. Expertise op dat gebied is cruciaal.”
Uw team wordt ineens door politici aangehaald. Bevalt dat?
“Het Red Team mag best genoemd worden, maar het kabinet moet ons niet gebruiken om het OMT te omzeilen. De juiste volgorde van het kabinet is: beste OMT, hier ligt een document van het Red Team, kunnen jullie daarop reflecteren? En dan nog staat het de regering vrij om moeilijke beslissingen te nemen – daar ontkom je niet aan in een pandemie. Het mondkapjesadvies komt inderdaad uit onze koker. Maar de invoering ervan inclusief het daarbij noemen van ons team ondermijnt het OMT en hun deskundigheid. Leden van het OMT waren daar deze week terecht gefrustreerd over.”
Ben je bang dat het Red Team in een politiek spel verzeild raakt?
“Dat is al gebeurd. Ik beschouw Den Haag als gecompliceerd omdat politiek niet zuiver is. Ik twijfel niet aan de integriteit van onze premier en de ministers, maar het is en blijft politiek. Mark Rutte is van de ene partij en Hugo de Jonge van de andere. Die twee hebben een belang, want er komen verkiezingen aan. Iedere beslissing heeft effect, positief of negatief. Eind juli zeiden wij: het gaat de verkeerde kant op. Maar het is voor politici lastig om maatregelen door te voeren zonder een breed gedeeld gevoel van urgentie. En dus liet het kabinet zich in een positie manoeuvreren waarin het niet anders kon dan ingrijpen, afgelopen maandag. Dat is in onze ogen schadelijk en zou anders moeten.”
Wat is uw uitgangspunt?
“Preventie is beter en goedkoper dan harde maatregelen, zoals we die nu zien. En met goedkoper bedoel ik niet alleen het financiële aspect, maar ook het maatschappelijke effect. Door telkens vroegtijdig en op meer voorspelbare wijze in te grijpen en de stijgende infectiegraad te doorbreken, kun je ontwrichtende beperkingen voorkomen.”
Hoe doet u dat?
“Wij pleiten voor een stoplichtsysteem dat werkt als een weerbericht. Op basis van de infectiegraad in een bepaalde regio kun je ingrijpen volgens een vast pakket maatregelen uit de ‘gereedschapskist’. Communiceer dit pakket, en vertel wanneer een stoplicht op geel, oranje of rood springt. Transparantie is cruciaal bij het kweken van draagvlak onder de bevolking. Mensen moeten snappen wat er gebeurt, en waarom. Net als bij een weerbericht. Als er regen is voorspeld, dan neemt een burger een paraplu mee. En de marktkoopman besluit wat minder handel in te kopen omdat het waarschijnlijk wat rustiger blijft. Zo moeten we het virus ook bestrijden.”
De 12 leden van het Red Team
Wim Schellekens, voormalig hoofdinspecteur Gezondheidsinspectie
Hij is de nestor van het Red Team en schoof als eerste aan bij ‘Nieuwsuur’ om de alarmerende brief van 22 juli aan het kabinet te onderbouwen. Schellekens is geen expert virusbestrijding, maar brengt wel de nodige ervaring mee als voormalig hoofdinspecteur curatieve zorg bij de Inspectie voor Gezondheidszorg.
Amrish Baidjoe, veldepidemioloog
De man met de poten in de klei. Baidjoe is crisisteamcoördinator bij het internationale Rode Kruis en werkte ook voor de WHO. Hij bestreed tal van infectieziektes in evenzoveel verschillende landen.
Ginny Mooy, antropoloog
Deed onderzoek naar de re-integratie van kindsoldaten in Sierra Leone tot daar Ebola uitbrak. Hielp bij de bestrijding van de epidemie daar en onderzocht tegelijk de rol van gedrag op een epidemie. Ook nu staat gedrag centraal in visie van Mooy.
Edwin Veldhuizen, data-analist en programmeur
Verbleef tijdens de uitbraak in januari in China en hield daar voor familie in Nederland cijfers bij over de besmettingen in zijn omgeving. Sinds 11 maart deelt hij Covid 19-statistieken per gemeente, samen met Red Team-lid Marino van Zelst.
Bert Mulder, medisch microbioloog
Deze arts-microbioloog werkt in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en is hoofdredacteur van Het Nederlands Tijdschrift voor Medische Microbiologie.
Gowri Gopalakrishna, epidemioloog
Leverde een belangrijke bijdrage aan de bestrijding van de Sars-epidemie in 2003, in Singapore en de rest van de wereld en ontving daarvoor een medaille. Expert op het gebied van beleid en strategie tijdens een epidemie.
Marino van Zelst, promovendus organisatiewetenschappen
Deze onderzoeker aan de Tilburg University is net als Veldhuizen een man van de data, waarbij Van Zelst zich richt op bijvoorbeeld ziekenhuisopnames. Beiden treden wat minder op de voorgrond.
Arnold Bosman, veldepidemioloog
Werkte de afgelopen decennia in Nederland voor de GGD en het RIVM en buiten onze landsgrenzen voor de ECDC (het Europese RIVM) en de WHO. Zijn ervaring op het gebied van de bestrijding van besmettelijke ziekten zet Bosman nu in als zelfstandige.
Bert Slagter, expert complexe systemen
Brak door na een optreden in ‘Op1’, vrijdag 1 mei. Een paar dagen later verscheen het magnum opus van Slagter en zijn broer Peter op nieuwsplatform Follow The Money. Is een kei in het eenvoudig verklaren van complexe onderwerpen.
Peter Slagter, expert complexe systemen
Net als zijn broer Bert een liefhebber van complexe materie. Samen runnen ze de website LekkerCryptisch.nl, met daarop verhalen over fintech. De broers pleiten voor een beleid met hele strenge maatregelen die kort duren om de groeiende infectiegraad te breken. Schrijven samen een boek over complexe systemen.
Nienke Ipenburg, verpleegkundig specialist huisartsenzorg
Kijkt graag buiten de muren van de huisartsenpraktijk in Rotterdam. Draagt in het Red Team bij met de nodige ervaring in de zorg en is specialist op het gebied van maag-, darm- en leverziekten.
Xander Koolman, gezondheidseconoom
Houdt vooral zicht op de economische gevolgen van het coronavirus en maatregelen van het kabinet. Het virus grondig indammen is winst voor de volksgezondheid en daarmee de economie, is de boodschap de zorgeconoom van de Vrije Universiteit.
