Coronacrisis
Het kabinet wil Nederland inderdaad aan de avondklok
Nederland krijgt een avondklok. Vanaf 20.30 uur ’s avonds moet iedereen binnen blijven tot 04.30 uur ’s ochtends. De maatregel is van kracht zo lang de lockdown duurt, dus tot 9 februari.
Het kabinet wil deze maatregel echter niet nemen zonder parlementaire steun. Verwacht wordt dat die er wel komt, maar de avondklok zal daarom pas zaterdag ingaan, zo maakte premier Rutte woensdagmiddag bekend op een speciaal ingelaste persconferentie. Donderdagochtend vergadert het parlement erover.
“Dit vraagt zonder meer veel van mensen”, aldus Rutte. De avondklok noemde hij een ‘heftige maatregel’ die eigenlijk niemand wil. “Niemand staat te juichen. We willen hiervoor parlementaire steun – pas als er voldoende steun is, gaan we het regelen.” De premier hoopt dat de avondklok na 9 februari ‘in de prullenbak’ kan, maar dat is ‘natuurlijk niet honderd procent gegarandeerd’.’
- Naast een avondklok komt er een hele reeks nieuwe maatregelen. Alle inkomende reizigers (vliegtuig, trein en boot) moeten voor vertrek met een sneltest gezond worden verklaard. Een negatieve pcr-test van minimaal 72 uur voor vertrek was al verplicht.
- Een quarantaineplicht voor reizigers uit risicolanden wordt onderzocht, die is niet direct uitvoerbaar. De plicht zou ook gaan gelden voor Nederlanders die positief zijn getest.
- Ook komt er een vliegverbod vanuit het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en alle landen uit Zuid-Amerika, totdat de quarantaineplicht is geregeld. Uitzonderingen voor zakenreizigers vervallen.
- Daarnaast blijven de basisscholen dicht tot en met zeker 8 februari, de noodopvang blijft open.
- Een andere strenge maatregel is dat het toegestane thuisbezoek wordt teruggebracht van twee bezoekers naar één, wat per direct gaat gelden.
- Ook wordt het aantal toegestane bezoekers op een uitvaart teruggebracht van 100 naar 50 personen. Deze maatregel gaat vanaf aanstaande maandag in.
- Volgens minister De Jonge zal het proces om 60-plussers te vaccineren worden versneld door de tijd tussen de eerste en de tweede prik tóch op te rekken. Mensen die ingeënt worden met het vaccin van Pfizer/BioNTech, krijgen hun tweede prik zes weken na de eerste, in plaats van drie weken. Zo moeten er duizenden extra vaccins sneller beschikbaar komen die nu nog op de plank liggen, en kunnen ouderen sneller worden ingeënt. Eind januari zouden de eerste 85-plussers zich hierdoor kunnen melden bij de GGD, wat eerder voor medio februari gepland stond.
Door meer tijd te laten tussen de twee prikken, kunnen meer mensen sneller een eerste keer worden ingeënt. Ook helpt de aanpassing volgens De Jonge verspilling tegen te gaan, en hoeft er minder voorraad van het vaccin te worden aangehouden.
- Op de site rijksoverheid.nl staat een lijst met beroepen die met een werkgeversformulier nog wel ‘s avonds over straat mogen. Naast de cruciale beroepen staan daar bijvoorbeeld de maaltijdbezorgers op.
- Het kabinet komt donderdag of vrijdag met meer steunmaatregelen voor ondernemers en bedrijven, bovenop bestaande steunpakketten.
‘Grote zorgen over Britse variant’
De persconferentie van Rutte en De Jonge werd woensdagmiddag op het laatste moment een uur uitgesteld om de laatste details te verwerken. Er leven bij het kabinet ‘grote zorgen’ over de besmettelijkere Britse variant van het coronavirus, die in februari voor nieuwe druk op de ziekenhuizen en de ic's kan zorgen.
Hoewel de besmettingscijfers als geheel voorzichtig dalen, lijkt het deel van de besmettingen afkomstig van de ‘Britse mutatie’ van het virus juist te stijgen. Een op de tien besmette personen heeft nu waarschijnlijk deze mutatie onder de leden. Half februari is dit mogelijk gestegen tot de helft, verwacht het RIVM. Vandaag kwam het RIVM met een berekening dat er in mei mogelijk 5000 coronapatiënten in het ziekenhuis kunnen liggen door de Britse virusmutatie - dubbel zoveel als op dit moment.
Over de avondklok is lang gewikt en gewogen. De Tweede Kamer is er verdeeld over en zal hier donderdagochtend over debatteren. Steun van het parlement is nog niet zeker, coalitiepartij D66 is tot nu toe terughoudend. Minister van medische zorg Tamara van Ark zei woensdagochtend dat “het van belang is dat we er met zoveel mogelijk mensen achter staan. Maar ik denk dat we bij elke maatregel moeten constateren dat hij gewoon niet prettig zal zijn. Die tijd zijn we voorbij.”
Het kabinet kan een avondklok regelen met een speciale noodwet zonder instemming van de Tweede Kamer, maar Rutte geeft bij ‘zo’n ingrijpende maatregel’ de grote voorkeur aan goedkeuring door het parlement. In ieder geval wordt voor de avondklok een aparte wet gebruikt, en niet de nieuwe coronawet.
Op overtreding staat 95 euro boete, dus overtreders krijgen geen strafblad. Dat is wel het geval als iemand een benodigde werkgeversverklaring vervalst om toch ‘s avonds de straat op te kunnen. Dat geldt als het misdrijf valsheid in geschrifte.
Het Outbreak Management Team (OMT) heeft het kabinet een advies gegeven dat volgens minister De Jonge aanleiding is tot de “grote zorgen”. Het OMT denkt dat een avondklok “kan leiden tot een belangrijke en relevante extra vermindering van het totaal aantal gevallen van Covid-19 tegen 9 februari.” Het team van deskundigen kon geen maatregel bedenken die evenveel of meer effect heeft, behalve het advies om je huis zowel overdag als 's avonds alleen voor het hoogstnoodzakelijke te verlaten.
Een avondklok mag niet leiden tot grotere economische schade, stelden werkgeversverenigingen VNO-NCW en MKB-Nederland voorafgaand aan de persconferentie. “Al het werk dat normaal tussen die tijdstippen plaatsvindt moet gewoon doorgang blijven vinden.” Ondernemers en werkgevers moeten de tijd krijgen zich voor te bereiden.
Uitzonderingen
Voor deze mensen gelden een uitzondering op de avondklok:
- Beroepen die ‘over straat moeten’ zoals agenten, zorgpersoneel, maar ook maaltijdbezorgers. Alleen met ondertekende werkgeversverklaring.
- Medische hulpverleners aan mens of dier
- Hondenbezitters met aangelijnde hond
- Mantelzorgers
- Reizigers die een noodzakelijke reis naar het buitenland maken
- Bezoekers van een uitvaart
- Voor het verplicht bijwonen van een rechtszaak
- Gasten van tv-programma's die live worden uitgezonden
- Bij rampspoed, zoals een ongeluk of spoedbevalling
De werkgeversorganisaties vinden dat werkzaamheden als de bevoorrading van winkels, het wegtransport en ploegendiensten bij bedrijven niet in gevaar mogen komen. “Anders vallen nog meer delen van de economie stil en dat kunnen we er niet nog eens bij hebben in deze enorme crisis. De avondklok moet bovendien simpel en werkbaar blijven voor ondernemers en hun mensen.”
Op de weg was het vorige week tussen 20.00 uur en 04.00 uur, ongeveer een derde drukker dan de eerste week van april van 2020, toen de ‘intelligente lockdown’ was ingegaan. Dit verschil is zowel doordeweeks als in het weekend te zien. Dat blijkt uit metingen van het NDW bij tweehonderd locaties verspreid over het land, met name snelwegen. De gegevens gaan over hele uren en sluiten dus net niet aan op de tijden waarop de avondklok zou moeten gelden.
In het openbaar vervoer is het relatieve verschil met de lockdown in het voorjaar nog groter. Doordeweeks checkten afgelopen week tussen 20:00 uur en 4:00 uur gemiddeld 74 procent meer mensen in bij treinen, bussen, trams, metro’s en veerponten. Dat blijkt uit een vergelijking op basis van gegevens van Translink. In het weekend is zelfs een ruime verdubbeling te zien.
Lees ook:
Tijd voor de laatste ronde?
Afzien van het dagelijkse rondje om, na een dag thuiswerken, dat zal niet meevallen. Krijgen we behalve huidhonger straks ook nog wandelweemoed?
