Het hertenkamp dreigt uit Nispen te verdwijnen. ‘Ik begrijp het gewoon niet’

Ze wil liever Jen worden genoemd, omdat het stoerder klinkt, maar zo onverschrokken is Jenny Nieuwlaat (69) op het moment niet. Het zit de Nispense hoog dat ze in de Tweede Kamer debatteren over de toekomst van onder andere ‘haar’ hertenkampje. Dagelijks is ze met andere vrijwilligers in de weer om het de zes hertjes naar de zin te maken. De politieke discussie maakt haar emotioneel. “En heel veel mensen ook. Dit park is zo belangrijk voor het gemeenschapsleven. Het bestaat dankzij giften uit het dorp. Brood, groenten en ook geld.”

Vanaf 2024 geldt voor hertenkampen een uitsterfbeleid

Nu is het kampje in gevaar. Minister Pieter Adema (landbouw) wil in 2024 een nieuwe huis- en hobbydierenlijst invoeren, en het hert staat daar niet langer op, onder meer vanwege dierenwelzijn. De hoefdieren mogen vanaf dat moment niet meer worden gefokt in gevangenschap, wat neerkomt op een uitsterfbeleid. Dat komt hard aan in dit dorp met 1700 inwoners ten zuiden van Roosendaal. Het hertenkampje ligt er al sinds 1978. Toen ruim tien jaar geleden de gemeente zijn handen er vanaf trok, pakten de dorpelingen de handschoen op.

“Daar waren we binnen een paar uur wel uit", zegt Ad Uitdehaag, een van de vrijwilligers. “We financieren en onderhouden het weitje sindsdien zelf. Vooral bij lekker weer is dit een ontmoetingsplaats. Er staan voor kinderen allerlei speeltoestellen rondom. Het past hier gewoon.”

Binnen de hekken knabbelen de herten deze winterdag aan neergelegde wilgentakken. Erbuiten ligt nog een flinke stapel, mogelijk gemaakt door de boeren in het buitengebied. Uitdehaag: “Ze bijten het vel eraf, vinden ze lekker. Leg hier een eikentak en ze doen er niets mee. Maar een wilg, o, prachtig.”

‘Volgens mij zijn er wel grotere problemen’

Met zijn zessen zijn ze, de herten. Allemaal vrouwtjes, aan een bok doen ze in Nispen niet meer. Voor je het weet, verdubbelt de populatie. “Al zijn jonkies wel leuk voor de kinderen”, zegt Nieuwlaat. Dan verheft ze haar stem. “Ik begrijp het gewoon niet. De dieren hebben het hier echt heel goed. Ze hebben de ruimte en weten niet beter. Waarom pak je dat af? Volgens mij zijn er wel grotere problemen dan deze herten.”

Dan komt het echtpaar Van de Mast aangelopen. Hij met een golden retriever aan de lijn, zij met twee halfjes tijgerbruin onder de arm. Meteen schieten ze Uitdehaag aan, of het echt zo is dat het hertenkamp moet verdwijnen. Ze kunnen het antwoord niet geloven. “Dit is het leukste wat er in het dorp voor de kinderen is. Voor de ouderen ook, trouwens. Even bij de hertjes kijken, hartstikke leuk. Soms is het hier in de zomer net een optocht van mensen. Moet je ze dan in het wild uitzetten? Dan worden het er te veel en worden ze afgeschoten.”

In Nispen eten de damherten uit de hand

Dat laatste is niet het geval. Dieren die voor 1 januari 2024 zijn geboren, mogen volgens het plan tot hun dood worden gehouden. In Nispen zijn de jongste hertjes drie jaar, dus voorlopig kan het parkje blijven bestaan. Die wetenschap maakt de teleurstelling niet minder.

Uitdehaag zet vooral vraagtekens bij de onderbouwing. Op de lijst van dertig toegestane dieren staan enkel soorten die eenvoudig kunnen worden verzorgd, amper ziektes overdragen en ongevaarlijk zijn. Herten kunnen wél voor letsel zorgen, is de redenatie. Daar heeft Nispen in 45 jaar nooit iets van gemerkt. “Mijn kleinkinderen geven gewoon brood uit de hand. Met de beheerders lopen we tussen de herten door. Eén keer per jaar maken we met de tuingroep uit het dorp het hele veld schoon. Dan instrueren we iedereen om geen onverwachte bewegingen te maken. Het gaat altijd goed.”

Zelfs baldadigheid is er in al die jaren amper geweest. “De sociale controle is groot”, zegt Nieuwlaat. “Mensen bellen mij al wanneer er plastic binnen het hek is gewaaid. Iedereen is begaan met de dieren. Ach, de wereld verandert snel. Ik wil dit zo graag behouden.”

Lees ook:

Zonder damhert bloeit het duin weer op

Een exploderende populatie damherten zorgde afgelopen jaren ervoor dat de Amsterdamse Waterleidingduinen veranderden in een kaalgevreten heuvellandschap. Maar in enkele uitgerasterde stukken laat de natuur haar veerkracht zien. ‘Met minder herten kan ook de rest van het gebied herstellen.’