4 en 5 mei
Herdenken op afstand, we worden er al goed in, maar Gerdi Verbeet kan niet wachten tot er weer publiek naar de Dam kan
Was het vorig jaar op 4 en 5 mei nog een beetje wennen aan de coronamaatregelen, inmiddels wordt er routineus op afstand herdacht. Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, kan niet wachten tot er weer publiek naar de Dam kan.
Digitaal bloemen leggen, een herdenkingswandeling maken of een vrijheidspodcast luisteren: de manieren waarop 4 en 5 mei coronaproof gevierd kunnen worden, zijn dit jaar flink uitgebreid. “We hebben in dit tweede coronajaar echt geleerd dat we ons verbonden kunnen voelen, zelfs als we niet fysiek bij elkaar zijn”, zegt Gerdi Verbeet, voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Vorig jaar bleek de belangstelling voor het online herdenken zo groot dat de site van het Comité het bijna begaf. Daar is nu wat aan gedaan. Ook zijn apps zoals de monumenten-app, waar digitaal bloemen kunnen worden gelegd, uitgebreid. Vrijwel alle stille tochten van lokale comités op 4 mei zijn via livestreams te volgen, evenals de tientallen theatervoorstellingen die overal in het land worden gespeeld in het kader van Theater na de Dam. Ook alle festiviteiten op 5 mei zijn online te bekijken. Wie alles zou willen zien komt ogen en schermen tekort.
Hoe staat u stil bij 4 mei, en viert u de vrijheid op 5 mei? Stuur uw reactie naar 4en5mei@trouw.nl. Een selectie plaatsen we in dit artikel.
‘Ondanks alle creativiteit is het natuurlijk verschrikkelijk’
Verbeet, die dit jaar afscheid neemt als voorzitter van het Nationaal Comité, verlangt ondanks de online successen vurig naar een tijd waarin mensen weer in het echt bij elkaar kunnen komen. “Ondanks alle creativiteit is het natuurlijk nog steeds verschrikkelijk.” De coronacrisis moet voor de voorzitter niet al te lang meer duren. “De creativiteit die we nu zien, om alles online en via livestream te doen, wordt wel echt deels ingegeven door het idee dat we volgend jaar weer normaal bij elkaar kunnen komen. Ik verlang persoonlijk ook enorm naar de dag dat er weer 20.000 mensen op de Dam kunnen staan. En dan dicht bij elkaar, niet op anderhalve meter afstand.”
Fysieke nabijheid is voor het herdenken is eigenlijk onontbeerlijk, zegt Verbeet. “Ik heb altijd in groepsverband de Dodenherdenking gedaan, dat heeft voor mij speciale waarde. Als je tussen de mensen staat, dan voel je: dit zijn mijn bondgenoten, dit zijn de mensen die samen met mij pal willen staan voor de vrijheid.” Zelfs als je niet naar een herdenking kwam, was het fijn om op televisie te kijken naar de mensen die wél bij elkaar kwamen. “Het geeft iets extra’s als je mensen ziet die bij elkaar zijn, dan staan ze er ook een beetje met jou.”
Verbeet benadrukt dat in huiselijke kring ook in levenden lijve herdacht en gevierd kan worden. “Vorig jaar was er een run op vlaggen om op 4 mei halfstok te hangen en op 5 mei te laten wapperen. Ik hoop echt dat nog meer mensen dat dit jaar gaan doen.” Ook kunnen mensen de speciale Vrijheidssoep thuis koken, naar een recept van kok Yvette van Boven. Het recept is te vinden is op de website van het Nationaal Comité. Ook zijn er door het land afhaalpunten waar je de soep in blik of vers bereid kunt ophalen.
Wat is er zoal te doen op 4 en 5 mei?
Open Joodse Huizen organiseert maandag en dinsdag livestreams vanaf 13 adressen. Via podcasts zijn de levensverhalen van vervolgde Joodse burgers horen.
De gemeente Amsterdam heeft een wandelroutekaart langs verschillende oorlogsmonumenten gemaakt en vraagt mensen om al wandelend te herdenken. Ook dat kun je luisterend naar voor 4 mei gemaakte podcasts doen.
Als onderdeel van het online Theater na de Dam dragen actrices in Almere bij het verzetsmonument een brief voor van de in Auschwitz vermoorde schrijver Etty Hillesum. En in Vught gaat Joost Prinsen in gesprek met de honderdjarige Marie Verbraeke, die gevangen zat in het kamp. Het interview is op de lokale zender te zien. Voorafgaand aan de publiekloze herdenking op de Dam spreekt schrijver Roxane van Iperen in de Nieuwe Kerk.
Angela Merkel houdt op Bevrijdingsdag de 5 mei-lezing. De Duitse bondskanselier zou eigenlijk vorig jaar spreken, maar de toespraak werd toen vanwege corona verplaatst. Na de lezing gaat premier Mark Rutte in gesprek met studenten over vrijheid. De toespraak is te volgen via de NOS.
De Bevrijdingsfestivals zijn ook dit jaar online, met optredens van onder anderen Typhoon, Altın Gün en Eefje de Visser. Maar de online festivals gaan verder dan livestreams van optredens, zegt Ebel Jan van Dijk, directeur van bevrijdingsfestival Groningen. “Wat wij maken is een negen uur durende visual radio show met acts, interviews en documentaires.” De online editie moet iets extra’s kunnen toevoegen, stelt hij. “Een bevrijdingsfestival is een moment waarop je schouder aan schouder proost op de vrijheid. Dat dat nu niet door kan gaan, ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om kracht bij te zetten aan deze bijzondere dag.”
Lees ook:
Documentaire wil beeld ‘foute’ Willem Mengelberg nuanceren: ‘Feit is dat hij voor tientallen Joden iets goeds gedaan heeft’
Was dirigent Willem Mengelberg wel zo fout in de oorlog? De documentaire De Lijst van Mengelberg wil dat beeld nuanceren, maar zijn biograaf Frits Zwart ziet geen eerherstel in het verschiet. ‘Wij Nederlanders zijn niet erg vergevingsgezind.’
Saskia Goldschmidt geeft kampdagboek van de ex-vrouw van haar vader opnieuw uit: ‘Haar hardheid heeft hem gered’
De vader van schrijver Saskia Goldschmidt (66) overleefde concentratiekamp Bergen-Belsen door de moed van zijn eerste vrouw Renata. Nu geeft Goldschmidt haar kampdagboek opnieuw uit. “Zonder haar had hij het niet gered.”
