Handjes In de Lucht, Niet Aan Mijn Vrucht: Tilburgers maken inclusieve carnavalskrakers

Effe trekken en dan gaat ‘ie in je mond. Een kroketje uit de muur is zo gezond. Wil je hem met mayo of wil je hem met friet of met pikke, pikke, pikke, piccalilly anders niet.

Of: Hoe Lang is een Chinees, hij is de beste vriend van onze Kees. Samen met zijn broers Tjing, Tjang, Tjong, dolle pret.

Het zijn zomaar wat zinnetjes die met carnaval door de speakers kunnen komen. Lotte van Oudheusden (23) en Maartje van Wagenberg (24) zijn er wel een beetje klaar mee. Van Oudheusden: “We hebben samen een carnavalsvereniging en tellen ieder jaar af tot het weer begint. Maar we ergeren ons al langer aan sommige teksten. We zongen soms mee met dingen waar we helemaal niet achterstaan.”

Het moet anders, vinden ze. Daarom organiseerden de twee Tilburgers afgelopen maand een workshop inclusieve carnavalskrakers schrijven. Vrijdag presenteerden ze al een selectie liedjes in een koffiezaak annex carnavalspodium, maandag volgt er nog een optreden in het Tilburgse Berlijn Café. Ze willen zeker geen traditionele liedjes ‘verbieden’, maar eerder een ander geluid toevoegen.

Van Oudheusden: “Ik vind het soms best moeilijk om kritiek te hebben op het feest, omdat ik er ook zo van hou.” Van Wagenberg: “Ik voel heel veel passie voor carnaval. Daarom wil ik ook niet dat het aan stomme liedjes ten onder gaat.”

Bier voor iedereen, wie wil dat nou nie

Voor het schrijven hebben ze zich verdiept in waar een goeie kraker aan voldoet. Van Oudheusden: “Als basis heb je korte coupletten, zodat je zo snel mogelijk weer bij het refrein bent.” Van Wagenberg: “De tekst moet gemakkelijk mee te zingen zijn. En het is natuurlijk heel flauw, met veel woordgrappen.”

Vondsten die uit de schrijfsessie voortkwamen, waren bijvoorbeeld Handjes In de Lucht, Niet Aan Mijn Vrucht, Poetin erin Poetin eruit en Communistisch Manifeest, met onder meer de strofe Bier voor iedereen, wie wil dat nou nie/ samen maken we een eind aan de bourgeoisie.

In de carnavalsmuziekgeschiedenis is geen bewijs dat een kraker pas geslaagd is als er grappen over vrouwen of minderheden in voorkomen, stellen de twee carnavalsliefhebbers. Denk maar aan klassiekers als Er staat een paard in de gang of Bloemetjesgordijn. Van Wagenberg: “Er is nooit gezegd dat de liedjes beledigend moeten zijn.”

De sociale veiligheid tijdens carnaval is gebaat bij vrouwvriendelijker teksten, denken de vriendinnen. Van Oudheusden: “Ik denk dat de problematische nummers het idee in stand houden dat carnaval een feest is zonder regels, ook niet rondom seksueel grensoverschrijdend gedrag. Die liedjes zorgen er mede voor dat mensen het idee hebben dat een vrouw geen nee mag zeggen.”

Carnaval is juist van oudsher juist een inclusief feest, waarbij gewone mensen de kans kregen om de heersende machten een beetje te bespotten, leggen de twee fans uit. Van Wagenberg: “Het is een katholiek feest, maar de kerk stond niet achter de manier waarop het gevierd werd.

In Tilburg is het daarom wel honderd jaar verboden geweest, tot aan de jaren zestig.” Van Oudheusden: “Met carnaval kreeg de arbeidersklasse de sleutel van de stad voor een aantal dagen. Het is echt een feest van het volk.” Van Wagenberg: “Alle lagen van de samenleving gaan nog steeds samen de straat op. Maar het is wél nog steeds een heel wit feest. Dat is jammer.”

Er valt genoeg te lachen als je thema’s kiest die voor iedereen belangrijk zijn, denken de twee. Van Wagenberg: “Daarom hebben we ook gekozen voor maatschappelijke liedjes. Er is genoeg materiaal voor een protestpolonaise over de verschillende crises.”

Over de gascrisis ontstond bijvoorbeeld de tekst Haal ’m eruit die stekker, de crisis wordt steeds gekker/ ’T is hier niks werm, we worden alleen maar erm. En over de wooncrisis: Hey malloot ’t is woningnood/Zelfs m’n buurvrouw heej gin gròzzie. Die laatste zin is een verwijzing naar het traditionele carnavalslied De Gròzzie van Mèn Buurvrouw (‘De garage van mijn buurvrouw’).

Over het algemeen wordt er positief gereageerd op hun initiatief. Van Wagenberg: “We waren bij een andere carnavalsvereniging, die hun nieuwe kraker presenteerden. Toen werd er gezegd: dit is best een verantwoord nummer, toch? Ze waren daar dus aan het denken gezet.”

Lees ook:

Dit Brabantse dorp moet weinig van carnaval hebben: ‘Het leeft helemaal niet’

Tijdens carnaval staat het openbare leven in Noord-Brabant en Limburg vrijwel overal stil. Maar aan een enkel dorp gaat het feest voorbij, zoals Hulsel.