Beïnvloeding

Europees parlement wil zich beter wapenen tegen manipulatie

Op dit archiefbeeld is te zien hoe vice-voorzitter Eva Kaili van het Europees parlement werd onthaald door een Qatarese minister. Kaili werd in december gearresteerd op verdenking van omkoping.  Beeld AFP
Op dit archiefbeeld is te zien hoe vice-voorzitter Eva Kaili van het Europees parlement werd onthaald door een Qatarese minister. Kaili werd in december gearresteerd op verdenking van omkoping.Beeld AFP

Er moet meer toezicht komen op landen die proberen de Europese politiek te beïnvloeden. Dat zegt een speciale commissie van het Europees Parlement, die er maanden onderzoek naar deed.

Romana Abels

Het Europees parlement wil dat precies in kaart gebracht wordt wie de lobbyisten in de EU betaalt. Dat zegt een commissie van leden van het Europees parlement die zich het afgelopen jaar heeft gebogen over buitenlandse inmenging. Dat politici, voormalig politici en medewerkers van het Europees parlement werden omgekocht door Qatar en Marokko, noemt de commissie ‘een ernstige vorm van buitenlandse inmenging in de democratische processen van de EU’.

Dat staat in de eerste versie van een rapport over buitenlandse beïnvloeding van de Europese democratie dat de groep Europarlementariërs heeft opgesteld. Donderdag wordt hierover gesproken in het Europees parlement.

De parlementariërs deden maanden onderzoek naar buitenlandse beïnvloeding, en nodigden wetenschappers, deskundigen en politici uit om bevindingen te vertellen.

De kwestie-Qatar kwam naar buiten toen het onderzoek zich al in zijn laatste fase bevond. In eerste instantie lag de focus van het onderzoek op landen als Rusland en China. Dat bijvoorbeeld China in de afgelopen tien jaar meer dan drie miljard euro heeft geïnvesteerd in Europese mediabedrijven, is één van de eerste zorgenpunten die in het rapport zijn opgetekend.

“Zonder adequate maatregelen van de EU zouden ook andere staten met soortgelijke autoritaire politieke ideologie het voorbeeld van China kunnen volgen”, staat er.

Online propaganda

De commissie ziet ook met lede ogen aan hoe het, ondanks pogingen vanuit Brussel om er iets tegen te doen, nog altijd mogelijk is voor buitenlandse mogendheden om de publieke opinie via online platforms te beïnvloeden, om informatie van vitaal belang te stelen, of om politieke bewegingen te steunen.

Niet-Engelstalige inhoud op sociale media wordt voor het grootste deel niet gecontroleerd, zo waarschuwen de onderzoekers. Dat betekent dat het Kremlin vrij spel heeft om met zijn propaganda de burgers in kleine Europese landen te bewerken, zoals bijvoorbeeld gebeurt in Servië.

De propagandamachine is grootschalig en professioneel. Een netwerk dat werd aangetroffen bestond uit meer dan zestig Facebook-pagina’s die zich ieder afzonderlijk voordeden als legitieme websites van nieuwsorganisaties uit Europa. Allemaal plaatsten ze originele artikelen die Oekraïne bekritiseerden of betoogden dat westerse sancties tegen Rusland averechts zouden werken.

Ook zijn er zorgen over het aanzienlijke aantal onderzoekers aan universiteiten in Tsjechië en Oostenrijk die rechtstreeks worden betaald door China en zich bezighouden met onderwerpen als kunstmatige intelligentie en biotechnologie. Als voorbeeld van hoe politici worden beïnvloed, noemt het rapport dat Rusland de Catalaanse afscheidingsbeweging ruimhartig heeft gesteund, ook met geld.

De Europarlementariërs willen snel actie tegen alle vormen van beïnvloeding, liefst nog voor de Europese verkiezingen van 2024, als buitenlandse mogendheden mogelijk nieuwe pogingen zullen doen om invloed te krijgen in de EU.

Er zou bijvoorbeeld voor die tijd al een Europees instituut moeten worden opgericht dat zich voortdurend bezighoudt met onderzoek naar manipulatie van burgers en politici. In alle 27 EU-lidstaten zouden dergelijke instituten ook moeten komen.

Lees ook:

Omkoopschandaal binnen de EU groeit, ook Marokko kocht politici

Niet alleen Qatar, maar ook Marokko heeft invloed willen kopen in het Europees Parlement. Dat heeft de eerste verdachte in het omkopingsschandaal die bekende, verteld.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden