Ellenlange wachtlijst voor gratis bijles: ‘Kansenongelijkheid is een meerkoppig monster’

“Dit is een plek van geven en nemen”, zegt Laila el Allati (18). “Ik ben hier geholpen nadat ik twee keer was blijven zitten. Nu ben ik mentor van zeven jongens en draag zo mijn steentje bij.” El Allati loopt als student social work aan de hogeschool stage bij Studiezalen, de stichting die al tien jaar kwetsbare scholieren gratis bijstaat. “Juist met corona is het belangrijk dat kinderen hier op adem komen. Ze willen niet naar huis, zo leuk is het hier.”

‘Onlineles is vermoeiend’

Het is vol, lekker warm en heel rustig bij Daadkr8, een mannencentrum in Amsterdam Osdorp. In alle ruimtes zitten volwassenen en kinderen samen over studieboeken en laptops gebogen. Dit is een van de inmiddels 26 locaties waar stichting Studiezalen na school wekelijks 700 leerlingen ontvangt. Een buurtvader zet thee en gaat rond met grote mandarijnen.

Nourlaila Ohoudi (12) kreeg een flyer van een vriendin en begon op de zomerschool van Studiezalen. Sinds september komt ze wekelijks op bijles omdat ze vanuit haar kansklas op het Caland Lyceum naar het vwo wil gaan, om later ICT’er of architect te worden. “Onlineles leek leuk, maar is vermoeiend. Ik slaap er slecht van. Hier voel ik me thuis en krijg ik hulp, als ik iets door de corona-achterstand niet snap.”

Meerkoppig monster

Oprichter Abdelhamid Idrissi (31) komt glunderend binnen. Hij is 8 kilo afgevallen, niet door zijn allereerste fiets, een e-bike, maar door corona: “Dan snap je waar dat kuchje vandaan komt”. Idrissi groeide op in Nieuw-West, in een warm gezin, en wilde wat doen voor de vele buurtkinderen die het minder hadden getroffen.

“Studiezalen is mijn kindje. Ik heb de tijd genomen om te snappen hoe je het best kunt helpen. Onderwijs is belangrijk, maar er is zo veel meer. Onze honderd medewerkers – twaalf met subsidie betaalde krachten, vrijwilligers en stagiairs – zijn life coach. De kinderen hebben stress door alle zorgen, worden gepest, durven geen vragen te stellen. Kansenongelijkheid is een meerkoppig monster waarbij we ook ouders betrekken.”

Inmiddels zijn er gratis lessen in bijna alle stadsdelen in de hoofdstad en Zaanstad. “En ik voer startgesprekken in Rotterdam en Utrecht.” Er staan wel duizend kinderen op de wachtlijst: “Ons succes is dat wij anders werken. Hier is vertrouwen geven essentieel. Ieder kind vertelt over dromen en zorgen. Waar ligt het wakker van?” Studiezalen probeert ook ouders waar nodig bij te staan: met luiers kopen, opvang zoeken of een kerstpakket uitdelen.

Quitte spelen

In 2018 begon Idrissi’s doorbraak dankzij een Shell-beurs en een speech op een internationaal congres. In 2019 werd hij Amsterdammer van het jaar, de burgemeester kwam op bezoek, hij is lid van de expertgroep gelijke kansen van het ministerie van onderwijs en won nét de Omarmprijs en de Nieuw Amsterdamprijs.

Maar wat heb je aan die aandacht? Idrissi heeft financiën nodig voor zijn ambities, zoals Engels geven, onlinelessen ontwikkelen en de wachtlijst wegwerken. Want rijke ouders betalen grif voor bijles, maar toen hij 50 cent per week vroeg, bleef hier iedereen weg. “Op 23 locaties kunnen we gratis terecht. Door die afhankelijkheid moest ik bij de tweede lockdown drie volle weken smeken voordat kinderen mochten komen.”

Dit jaar wil Idrissi quitte spelen en meer vrijwilligers een baan bieden. Daarom doet hij een oproep aan bedrijven: “Jullie kunnen het verschil maken”. McKinsey, Orange Capital Partners en Picnic zijn al aangehaakt met donaties en stageplekken. Ook het Amsterdam Museum is vriend geworden. “Ik wil twintig vrienden uit allerlei hoeken die elk een studiezaal adopteren, inclusief kinderen en ouders.”

Met honger naar bed

Teamleider Arantxa Barcelos de Lacerda (26) ziet dat de hulp dagelijks werkt. “Corona en de lockdown voor middelbare scholen brengen kwetsbaarheid duidelijker aan het licht. Gezinnen raken overbelast omdat ze minder middelen hebben; soms gaan kinderen met honger naar bed.” Juist de groep kinderen die naar Studiezalen komt, kan dit schooljaar lastiger naar niveau presteren, vreest ze. “Dat is niet eerlijk.”

Barcelos weet dat sommige kinderen de hele dag alleen thuiszitten. “Maar je kunt niet onlineles volgen en tegelijk brood smeren voor een broertje van drie.” Zij is trots op het succes van Studiezalen. Neem het jongetje dat gefrustreerd zichzelf voor het hoofd sloeg. “Een gesprek met hem en zijn moeder bracht zijn boosheid en onzekerheid op tafel. Nu durft hij vragen te stellen en huiswerk te maken. Vorige week zag ik hem de deur uit huppelen.”

Lees ook:

De hardnekkige achterstand van Amsterdam-Osdorp

Van prachtwijk tot ontwikkelbuurt. Het jargon van de overheid verandert, maar sommige buurten van Amsterdam-Osdorp liggen er al twintig jaar onveranderd treurig bij. Nu ligt er weer een nieuw actieplan, maar gaat dat helpen?