Besmettingen
Effect controversiële 2G-maatregel door omikron kleiner
Het kabinet gaat versoepelen, maar hoe kan dat zo veilig mogelijk? De coronapas bij de deur van een winkel of sportschool laten zien, lijkt niet langer het antwoord, zeggen experts tegen Trouw.
Door omikron, de huidige dominante variant van het coronavirus, lijkt de coronapas nog minder effectief. Wie zich veilig waant omdat hij zeker weet dat andere aanwezigen in een ruimte gevaccineerd zijn, negatief getest zijn, of corona hebben gehad, vergist zich, zeggen experts. Ook de werkzaamheid van 2G, waarbij een testbewijs voor ongevaccineerden niet meer meetelt, valt door de besmettelijke variant tegen.
Vrijdag geven premier Rutte en Ernst Kuipers, de nieuwe minister van Volksgezondheid, een coronapersconferentie. Zij kondigen versoepelingen aan in het hoger onderwijs, sport en detailhandel. Het coronatoegangsbewijs wordt nog niet ingezet, omdat de horeca- en cultuursector waarin de pas al werd gebruikt, volgens de huidige uitgelekte plannen gesloten blijven.
Eerdere plannen van het kabinet om het coronatoegangsbewijs te verscherpen van 3G naar 2G – waarbij een negatieve test dus geen toegang meer geeft – moeten nog in een wet worden gegoten. De politieke discussie hierover ligt sinds begin december stil na kritiek van de Tweede Kamer op 2G. Vrijdagavond zal minister Kuipers ongetwijfeld de vraag krijgen wat zijn visie is op dit hoofdpijndossier.
Volgende week wordt er in Den Haag namelijk verder gesproken over 2G. Dit weekend ontvangt het ministerie van volksgezondheid een onderzoek van een groep experts naar de effectiviteit van de verschillende G-strategieën. De inhoud hiervan is nog niet bekend. Een bron binnen de onderzoeksgroep erkent dat de berekening door omikron onzeker zal zijn.
'2G is minder veilig met omikron dan met delta’
Ondertussen hebben andere landen 2G al ingevoerd of aangekondigd, zoals Duitsland, Italië, Frankrijk en Oostenrijk. Daar komen ongevaccineerden winkels of horeca niet binnen. Maar desondanks grijpt in die landen het coronavirus om zich heen.
“Ik denk dat 2G veel minder veilig is met omikron dan met delta”, zegt hoogleraar uitbraken van infectieziekten Chantal Bleeker van het Radboudumc. Bleeker legt uit dat de omikronvariant gemakkelijker de immuniteit van een gevaccineerde of genezen (2G) persoon omzeilt. Er glippen dus nog meer besmette mensen door het systeem dan toen de deltavariant er was.
“Daarom denk ik dat je er niet zoveel mee opschiet. Het is een illusie om te denken dat 2G alleen zorgt voor besmettingen bij gevaccineerde of herstelde personen. Het virus sijpelt altijd door naar kwetsbare mensen.”
Ook arts-microbioloog Bert Mulder van ziekenhuis CWZ Nijmegen heeft geen fiducie in 2G. “Bij de deltavariant had ik al moeite met de QR-code maar omikron maakt 2G, evenals 3G, als maatregel eigenlijk ongeschikt want je krijgt gegarandeerd besmettingen onder aanwezige mensen, die het virus vervolgens kunnen doorgeven. Het is gewoon een slecht idee.”
'Het beleid lijkt niet te rechtvaardigen’
De theorie achter 2G, de kans reduceren dat ongevaccineerden besmet raken en misschien in het ziekenhuis belanden, blijft bij omikron wel in stand, zegt hoogleraar klinische epidemiologie Frits Rosendaal van het LUMC. “Maar we zien inderdaad dat omikron vaak om immuniteit heen glipt. Het effect van 2G zal niet nul zijn. Maar je wil weten hoeveel het helpt en dat is onmogelijk. Dan is de vraag of 2G proportioneel is.”
Rechtsfilosoof Roland Pierik van de Universiteit van Amsterdam maakte zich vorig jaar hard voor vrijheden alleen voor gevaccineerden. Pierik was lid van de Gezondheidsraad en doet al jaren onderzoek naar de morele keuzes rond vaccinaties. Maar over 2G zegt hij nu: “Dat beleid lijkt niet te rechtvaardigen.”
Het probleem is volgens Pierik dat door omikron iemand die gevaccineerd of genezen is niet veel beter tegen besmetting beschermd is dan iemand die niet is gevaccineerd. “Dat onderscheid is onvoldoende groot en dan is 2G niet proportioneel. Dan ben ik meer voorstander van 3G want dan heb je allemaal toegang. Bij 2G legt de overheid ondernemers de taak op om alleen ongevaccineerden buiten te sluiten. Dat vind ik ver gaan, zeker nu dit beleid zo omstreden is.
Femke Halsema noemt 2G 'niet duurzaam’
Het invoeren van 2G leidt in Nederland tot veel controverse. Nog altijd is het onzeker of er een Kamermeerderheid is voor de verscherping van de coronapas. Coalitiepartij ChristenUnie is tegen en pleitte eerder voor een 1G-beleid, waarbij iedereen voor toegang moet testen. Experts Bleeker, Mulder en Rosendaal zien vanwege omikron ook meer in iedereen testen voor toegang dan in 2G.
Donderdag sprak burgemeester Femke Halsema van Amsterdam zich uit tegen 2G. Halsema noemde 2G in Het Financieele Dagblad ‘niet duurzaam’. “Het roept een onderscheid op tussen bevolkingsgroepen”, zei ze.
Lees ook:
Het kabinet geeft toe aan de druk: Hoger onderwijs, winkels en kappers kunnen de deuren weer openen
Het beroeps- en hoger onderwijs, winkels, kappers en een deel van de sportsector kunnen onder voorwaarden weer open. Het kabinet komt tegemoet aan grote druk vanuit de samenleving.
Analyse: Luidt de omikrongolf het einde van de pandemie in?
Omikron is de door velen gehoopte variant van het coronavirus. Zeer besmettelijk, maar minder ziekmakend. Het lijkt de redding uit de pandemie. Maar juich niet te vroeg.
