Fossielvrij NL
‘Een boom planten maakt vliegen nog niet duurzaam’: KLM voor de rechter gedaagd
Milieuorganisatie Fossielvrij NL daagt KLM voor de rechter, omdat de luchtvaartmaatschappij consumenten misleidt met reclames over duurzaam vliegen, aldus Fossielvrij.
De bedenker van de term ‘CO2-neutraal’ vindt het bizar dat bedrijven herbebossing als duurzaam excuus gebruiken. Toen Daniel Marell ruim dertig jaar geleden met het idee kwam om bomen te planten om de uitstoot van CO2 te compenseren, had hij niet kunnen voorzien dat deze methode vandaag de dag nog steeds op grote schaal ingezet zou worden.
De grondlegger van de methode ‘CO2-neutraal’ is echter niet trots, maar vindt het ronduit verschrikkelijk dat zijn methode tegenwoordig voornamelijk door grote bedrijven gebruikt wordt als excuus om op oude voet door te kunnen blijven gaan. Ook in 1988 vonden mensen de problemen rond klimaatverandering al verwarrend. Het idee van herbebossing van Marell blijkt vrij eenvoudig te begrijpen en wint daarom snel aan populariteit.
Toch heeft het succes van die beginperiode voor Marell inmiddels een bittere nasmaak. Veel grote bedrijven zoals Shell en KLM verkondigen trots dat zij hun CO2-voetafdruk beperken door bomen te planten. “Maar CO2-compensatie is niet de oplossing voor onze klimaatproblemen”, stelt Marell. Het aanplanten van bomen kan nooit de uitstoot van de hele sector compenseren.
Misleidende duurzaamheidsclaims
Precies om die reden daagde milieuorganisatie Fossielvrij NL luchtvaartmaatschappij KLM woensdag voor de rechter. Net als andere luchtvaartmaatschappijen biedt KLM klanten aan hun uitstoot van broeikasgassen te compenseren. Het geld wordt geïnvesteerd in herbebossingsprojecten.
Hoewel het juist is dat bomen CO2 opnemen, kan KLM volgens de klagers “niet met recht beweren dat dit soort bijdragen het klimaateffect van vliegen ongedaan kan maken”. Volgens de eisers is dit wereldwijd de eerste rechtszaak tegen ‘misleidende duurzaamheidsclaims’ van de luchtvaart.
Bedenkingen bij compensatieprojecten
Ook hoogleraar milieugeografie Peter Verburg heeft zo zijn bedenkingen bij de compensatieprojecten. Volgens hem gaat het al mis bij de berekening van de CO2-compensatie. Hij legt uit dat wanneer een boom groeit, deze koolstofdioxide opneemt, maar dat het proces wel twintig tot vijftig jaar in beslag kan nemen. “Bedrijven gaan onterecht uit van directe CO2-compensatie”, zegt Verburg.
Daarbij rekenen veel bedrijven erop dat de bomen die zij planten lang blijven staan. Dat is volgens Verburg onjuist, want in de praktijk gaan veel bomen verloren door bijvoorbeeld bosbranden en klimaatverandering.
Het belangrijkste probleem is volgens Verburg dat land een schaars goed is. De grond die gebruikt wordt voor herbebossing, kan ook worden gebruikt als landbouwgrond of voor natuurbescherming. “Als iedereen op citytrip wil naar New York, dan hebben we meerdere planeten nodig, waar de bomen ook nog eens heel snel moeten kunnen groeien.”
Kans van slagen
Laura Burgers denkt daarom dat Fossielvrij in de rechtszaak tegen KLM een goede kans maakt om te winnen. Als jurist doet Burgers onderzoek naar klimaat rechtszaken en legt zij uit dat er wettelijke regels zijn die consumenten beschermen tegen oneerlijke handelspraktijken.
Volgens die regels mag een bedrijf geen misleidende claims maken over de producten die het verkoopt. “Er is een gerede kans dat de Reclame Code Commissie sommige claims van KLM misleidend zal vinden, zoals ‘Fly responsibly’, dat is een te vage claim. Vliegen is gewoon niet duurzaam”, aldus Burgers.
Eerder werd KLM al op de vingers getikt door de Reclame Code Commissie. Termen als ‘CO2-neutraal’ en ‘CO2zero’ zijn absolute claims, oordeelde de commissie. Daar is veel bewijs voor nodig en dat kan KLM niet voldoende leveren. Sindsdien heeft KLM de campagnes aangepast. Zo staat er nu bijvoorbeeld op de website ‘de snelste manier om vlucht-gerelateerde CO2-uitstoot te verminderen, is door niet te vliegen’.
Minder vliegen is uiteindelijk de enige echte oplossing, vindt ook hoogleraar Verburg. “Het is echt een illusie dat we alles kunnen compenseren. We rekenen ons rijk, zodat we met een goed gevoel in het vliegtuig kunnen stappen.”
Lees ook:
De onvermoeibare burgers van ABP Fossielvrij zijn de winnaars van de Duurzame 100 van Trouw
Het burgercollectief ABP Fossielvrij is de nieuwe nummer 1 van de Duurzame 100 van Trouw. Deze leraren, ambtenaren en agenten oefenen samen druk uit op pensioenfonds ABP. Ze eisen dat hun afgedragen pensioengeld niet meer in vervuilende industrieën wordt belegd.
Kun je CO2-neutraal het vliegtuig in? Dat valt tegen
Een paar euro’s bovenop een vliegticket en je uitstoot is gecompenseerd. Schiet het milieu daar echt iets mee op? Trouw zocht het uit en ontdekte: dat valt tegen. De CO2-compensatie die bedrijven aanbieden is niet voldoende. ‘Nattevingerwerk’, zegt een deskundige.
