Het valt niet mee, zo’n mondkapje, is de conclusie van een dag wandelen door de binnenstad van Rotterdam.
Het lichtblauwe mondkapje gaat omlaag om ruimte te maken voor een donkerbruine kroket. Kapjesplicht of niet, er moet worden gegeten. Een paar minuten later trekken een paar vette vingers het kapje weer omhoog, een paar kruimels blijven kleven. Op is de kroket.
In de bekende Markthal in Rotterdam geldt net als in een deel van het centrum en enkele andere drukke straten sinds woensdag een mondkapjesplicht. Dat blijkt onwennig, zeker in deze overdekte markt, waar eten en drinken centraal staan. De meerderheid van de bezoekers draagt weliswaar een mondkapje, maar die moet soms hoe dan ook af. Bijvoorbeeld om te proeven, want dat mag nog, zegt de verkoopster van Monsieur Saucission, een kraam vol droge Franse worsten. Toch slaan veel mensen een plakje af. Ze wijzen naar hun mondkapje.
Burgemeester Aboutaleb noemt de kapjesplicht een wapen in de strijd tegen het opvlammende coronavirus in zijn stad. Op drukke plekken, waar de anderhalve meter in het gedrang komt, moet het kapje virusverspreiding voorkomen.
Geen kip ziet de bordjes
Een paar zaken die meteen opvallen. Bij betreden van de mondkapjeszone wordt een bezoeker hier amper op gewezen. Bij winkelstraat de Lijnbaan hangt hoog in een paal een klein groen bordje: ‘mondkapje verplicht en houd afstand’. Dat ziet geen kip. Op de informatiezuil met daarop geldende regels bij de ingangen van de Martkhal ontbreekt het verplichte mondkapje.
Verder: handhavers hebben schijnbaar een dagje vrij. Wie geen mondkapje draagt, wordt daar in eerste instantie ‘gastvrij’ op gewezen alvorens er een boete volgt, aldus de gemeente. Maar wie het centrum zonder mondkapje betreedt, kan dat op veel plekken vrijelijk doen.
Wie langer blijft hangen komt waarschijnlijk een ‘host’ tegen van de gemeente. Zij delen mondkapjes uit of geven advies. Boetes uitdelen mogen ze niet. Toch wijst een middag in het centrum van de Maasstad uit dat het experiment deels is geslaagd. Veel mensen dragen het lichtblauwe chirurgische mondmasker dat bij iedere supermarkt of drogist wordt verkocht.
Iedereen frunnikt aan het kapje
Maar er zijn meer smaken, benadrukt marktkoopman Rob Baan. Zijn waar: mondkapjes, spatschermen en handgel. De zaken gaan volgens Baan uitstekend. Zelf dragen hij en zijn partner Celine Langstraat een transparant plastic maskertje dat net voor het gezicht zweeft. Bij iedere ademteug beslaat het mondschermpje even. “Zo kunnen mensen ons gezicht zien, dat is prettig voor doven of slechthorenden”, zegt Baan. Langstraat: “Mijn roze lippenstift blijft zichtbaar.”
De Vlaamse topviroloog Marc van Ranst keurt ze echter af: “Deze transparante maskers sluiten onvoldoende goed aan op het aangezicht en zijn niet goed genoeg om anderen te beschermen. Gebruik ze daarom niet.” Gevraagd of de gemeente handhaaft op soorten mondkapjes is het antwoord vooralsnog ontkennend. Het begint bij controle op de draagplicht.
Vanuit het oogpunt van virologen ging er meer mis in de binnenstad van Rotterdam. Wat telkens opvalt is dat iedereen aan het kapje blijft frunniken. Mensen dragen ’m op half vier, onder de neus, of half zes, onder de kin. Mensen roken. Mensen drinken. Mensen eten. Mensen niezen. En telkens gaat dat kapje op en af, hetgeen waarvoor de deskundigen telkens hebben gewaarschuwd. Het kapje kan zo een bron van bacteriën en virussen worden.
Demonstratief geen kapje op
De 24-jarige Sonya Madiela uit Parijs is een weekje met een vriendin in Rotterdam. Ook zij plukt wat aan haar mondkapje. “Het blijft wennen, ook al is een kapje in Frankrijk al verplicht”, zegt ze in het Engels. Ze voelt zich veilig in Rotterdam. “Mensen blijven een beetje uit elkaar.” Of dat het effect van de mondkapjes is? “Zou zomaar zo kunnen.”
Wie (on)bewust geen mondkapje draagt heeft geen behoefte om dat met naam en toenaam in de krant uit te leggen. Behalve de groep betogers die rond het middaguur demonstratief zonder mondkapje winkelstraat de Lijnbaan betreden. Hoewel, zonder... Margot Welleman draagt demonstratief drie mondkapjes. Als bikini. De groep wil een stadswandeling maken (‘mars tegen de muilkorf’), waarop een confrontatie met de politie ontstaat. Later wordt bekend dat dertig mensen een boete hebben gehad.
Onderweg terug speelt in de Hoogstraat een straatmuzikant op een viool ogenschijnlijk opgewekt als altijd een deuntje uit een speelfilm. Nadat hij het applaus van een dansende kleuter in ontvangst heeft genomen, zucht de man uit Rusland even. “Hot”, zegt hij, en hij wijst naar zijn mondkapje.
Lees ook:
Waarom het kabinet nog altijd worstelt met een mondkapjesplicht
Op drukke plekken in Amsterdam en Rotterdam zijn vanaf vandaag mondkapjes verplicht. Maar een landelijk draagadvies of -plicht lijkt nog ver weg. Daarmee wijkt Nederland af van meer dan 160 andere landen die mondkapjes wel nuttig vinden. Hoe komt dat? Vier dilemma’s waar het kabinet mee worstelt.
