Deze Nederlanders willen zich aansluiten bij het Oekraïense leger. ‘Liever vechten in Kiev dan straks in Amsterdam’

Op de stoep voor de Oekraïense ambassade in Den Haag staat een groepje mannen. De ambassade is niet te missen: er hangen vlaggen met teksten als ‘Peace in Ukraine’ en ‘Stop met vechten.’ Ook liggen er bossen bloemen en branden er waxinelichtjes. De mannen lijken even geen oog te hebben voor de steunbetuigingen, en ook niet voor het druilerige weer. Ze wisselen telefoonnummers uit en beloven elkaar op de hoogte te houden. “Als ik vervoer heb geregeld laat ik het weten, we moeten geloof ik via Warschau, maar Gdansk kan ook”, zegt René (54).

De mannen willen naar Oekraïne om daar te helpen. René bijvoorbeeld vertelt dat zijn zus in Kiev woont en hij drie dagen niets van haar heeft gehoord. Hij hoopt dat het hem lukt om Kiev te bereiken, maar een plan heeft hij niet, daarvoor staat hij bij de ambassade.

Een 32-jarige man uit Maarn die anoniem wenst te blijven heeft een gewelddadiger doel voor ogen: hij wil naar Oekraïne om te vechten tegen de Russen. “95 procent zeker dat ik daar volgende week ben. Ik voel mij verplicht om iets te doen tegen de Russen, en dan liever in Kiev dan straks in Amsterdam.”

Ook René is op de hoogte van de oproep van president Volodimir Zelenski om te helpen met vechten tegen de Russen. Zondag kondigde de Oekraïense president aan dat buitenlanders zich kunnen aansluiten bij een vreemdelingenlegioen. Maar oorlog voeren heeft niet de voorkeur van René, hoewel hij als voormalige soldaat waarschijnlijk wel zijn mannetje zal staan. “Ik wil niet vechten maar als ik geen keus heb, dan ga ik het gevecht ook niet uit de weg.”

Onduidelijkheid over aantallen

Veel hulp krijgen de mannen bij de ambassade nog niet. Het enige wat ze te horen krijgen is dat ze via een online document hun gegevens moeten aanleveren. In ruil krijgen ze telefoonnummers van mensen in Polen en Oekraïne die hen eventueel verder kunnen helpen.

Tegenover de media doen medewerkers van de Oekraïense ambassade enigszins geheimzinnig over het aantal aanmeldingen vanuit Nederland voor de gewapende strijd. Om de zoveel minuten zou er iemand naar de ambassade bellen met een hulpaanbod, zegt diplomaat Yurii Lysenko, maar onduidelijk is hoeveel van deze mensen echt bereid zijn om te vechten.

Aantallen geeft de ambassade soms wel en dan weer niet. Maandag stond de teller op enkele honderden aanmeldingen zei Lysenko tegen deze krant. Tegen NRC zei hij tweehonderd en tegen de Telegraaf zei ambassadeur Maksym Kononenko dat hij het precieze aantal aangemelde Nederlanders niet wil geven vanwege ‘privacyregels.’ Dinsdag ging de deur van de ambassade niet open voor journalisten.

Oorlogshandelingen

Vanuit Nederland worden mensen niet aangemoedigd om aan te sluiten bij het Oekraïense leger. “Het is gewoon uiterst gevaarlijk”, zei minister van defensie Kajsa Ollongren maandag op vragen van Kamerleden. Maar ze erkende ook dat het dienstnemen in een vreemde krijgsmacht ‘in beginsel’ niet verboden is, mits je niet dienst neemt in een oorlog waar Nederland een partij bij is. Je moet ook burger zijn en geen militair.

Ook mag er geen vooruitzicht zijn dat er een oorlog tussen de vreemde krijgsmacht en de Nederlandse uitbreekt, zegt hoogleraar militair recht Marten Zwanenburg (UvA en Nederlandse Defensie Academie). “Die situatie lijkt vooralsnog uitgesloten dus in die zin is vechten voor Oekraïne niet verboden, maar dan moet je wel deel uitmaken van de Oekraïense strijdkrachten. Dan geniet je namelijk het combattanten privilege, dat toekomt aan leden van de krijgsmacht om oorlogshandelingen uit te voeren.”

Dat laatste is cruciaal, zegt Zwanenburg, want wie als burger iemand doodt of gevangen neemt, kan in principe gewoon vervolgd worden. Dat oordeel is aan het Nederlandse Openbaar Ministerie. Zwanenburg geeft mensen nog een waarschuwing mee: wie in dienst treedt van het Oekraïense leger wordt ook een legitiem militair doelwit voor de Russen.

De volledige namen van René en de 32-jarige man zijn op hun verzoek geanonimiseerd. Hun volledige gegevens zijn bekend bij de hoofdredactie.

Lees ook:

Kiev bereidt zich met wegblokkades en molotovcocktails voor op wat nog komen gaat

Inwoners van Kiev bereiden zich voor op het verdedigen van hun stad- met wegblokkades en zelfgemaakte wapens. ‘Deze hufter begon een oorlog hier, maar wij zijn niet bang voor hem en zullen vechten.’