Deze moeder weet nog steeds niet waarom de fiscus haar onterecht beschuldigde van fraude

Gwendolyne Santos (27) hoeft niet lang na te denken als de rechter haar vraagt wat het voor haar betekent heeft om al zolang te moeten vechten tegen de Belastingdienst. “Ik ben hier al jaren mee bezig, het heeft me heel veel gekost. Het was een heel zware periode, waarin mijn broertje en zusje uit huis zijn geplaatst en mijn moeder overleed. Terwijl ik de begrafenis van mijn moeder aan het regelen was, moest ik stukken verzamelen voor een rechtszaak tegen de Belastingdienst.”

Daar bleef het niet bij. Pas sinds kort is Santos toegelaten tot de schuldhulpverlening, omdat de Belastingdienst daar eerder niet mee wilde instemmen. Als grootste schuldeiser hield de fiscus vol dat Santos gefraudeerd had en daarom wilde de dienst niet meewerken aan schuldsanering. Haar dochter moest Santos meenemen naar haar opleiding, omdat de opvang niet langer te betalen was. Zelfs een telefoontje van de school aan de Belastingdienst mocht niet baten om die situatie op te lossen.

‘De stopzetting was onrechtmatig’

Hoe kwam Santos in het vizier van de Belastingdienst? Waarop waren de verdenkingen van fraude gebaseerd? Mocht de Belastingdienst eigenlijk zomaar haar kinderopvangtoeslag stopzetten? De meeste van die vragen blijven onbeantwoord tijdens de zitting, behalve de laatste. Een hoge ambtenaar van het ministerie van financiën, die persoonlijk het woord komt voeren in de rechtszaak, is heel duidelijk: “De stopzetting van de toeslag was onrechtmatig.”

Daar kwam de Belastingdienst pas heel recent achter. In juni kreeg Santos nog een brief van de fiscus waarin gesteld wordt dat zij nergens recht op heeft. Pas afgelopen vrijdag kreeg ze een brief met de exact tegengestelde inhoud: de Belastingdienst had haar zaak nog eens bekeken en concludeert nu dat zij toch recht had.

‘Pijnlijk’ tegenover Santos, erkent de ambtenaar van de Belastingdienst, die het houdt op ‘voortschrijdend inzicht’. “We hebben de zaak nogmaals bekeken”, stelt hij nuchter vast. Wel zegt hij toe dat Santos in aanmerking kan komen voor schadevergoeding.

Santos is blij dat de Belastingdienst heeft toegegeven dat zij toch recht op toeslag heeft voor het jaar 2016, maar daarmee is de kous voor haar niet af. Eerder kreeg zij ongelijk bij de rechter voor het jaar 2015, waardoor zij zo’n 15.000 euro moet terugbetalen. Haar advocate wil een herziening in die zaak, nu blijkt dat de Belastingdienst mogelijk onrechtmatig gehandeld heeft. Zij eist inzage in het volledige onderzoeksdossier van ‘CAF16’, de naam van het fraudeonderzoek waar Santos kennelijk in betrokken raakte.

Etnisch profileren

Ook in deze zaak zijn aanwijzingen van etnisch profileren, betoogt de Jacqueline Nieuwstraten, de advocate van Santos. De houder van het gastouderbureau waar Santos klant was, verklaart dat er steeds meer van haar vraagouders onder de loep van de Belastingdienst kwamen. “Maar het begon met alleen maar buitenlandse namen. Pas op het laatst ook de ‘Nederlandse’ klanten, maar die kregen meestal na twee of drie maanden hun toeslag terug. De rest procedeert nog altijd tegen de Belastingdienst.”

De ambtenaar van de Belastingdienst zegt dat hij die aanwijzingen ‘niet herkent’, maar moet toegeven dat de Belastingdienst het nog zal moeten uitzoeken. De advocate van Santos heeft het zichtbaar moeilijk als zij aanhaalt hoeveel moeders als Santos zij al eerder heeft bijgestaan. “Heeft de Belastingdienst in die zaken net zo gehandeld, stukken achtergehouden? Is daar ook etnisch geprofileerd? Dit is onrecht, zo mag een overheid niet handelen!”

Santos wijst nog op alle andere gedupeerden in deze zaak. “Mijn gastouder en het gastouderbureau. De vader van mijn dochter, haar oma. Die relaties zijn onder druk komen te staan, en daar komen we nu langzaam van bij. Tegelijkertijd heb ik zo’n geluk gehad dat ik een familie had om op terug te vallen.”

Kort geleden heeft ze haar opleiding afgerond, ondanks alle moeilijkheden in de afgelopen jaren. “Ik had graag hbo willen doen, maar dat gaat er niet meer van komen.”

Lees ook:

Mogelijk duizenden extra ouders gedupeerd in toeslagaffaire

De Belastingdienst heeft bij mogelijk duizenden ouders de afgelopen jaren de kinderopvangtoeslag onterecht stopgezet en teruggevorderd. Dat bleek maandag tijdens een rechtszaak van een gedupeerde ouder bij de rechtbank Rotterdam.

Discrimineert de Belastingdienst? Onderzoek gestart naar etnisch profileren

De Belastingdienst blijkt gegevens over de tweede nationaliteit van burgers te gebruiken in zijn controles. De Autoriteit Persoonsgegevens is een onderzoek gestart naar die praktijk.

Alleen de ouders van buitenlandse afkomst waren opeens hun kindertoeslag kwijt

Hoe ging de Belastingdienst te werk bij de omstreden stopzettingen van kinderopvangtoeslagen in 2014? Daarover resten nog steeds veel vragen. Zoals waarom juist ouders van buitenlandse komaf hun toeslag kwijtraakten.