De vaccinatiegraad bij tieners blijft achter. Is dat reden tot zorg?

Al bijna een maand mogen tieners tussen de 12 en 17 jaar nu bij de GGD een Pfizer-vaccin halen. Een groot deel doet dat ook: sinds 2 juli stroopten 400.000 tieners een mouw op voor een prik. In totaal is nu 41 procent van de tieners tenminste eenmaal gevaccineerd, meldde het RIVM dinsdag.

Maar is het genoeg? 59 procent heeft immers de prik nog niét gehad, terwijl de heropening van de scholen dichterbij komt. Regio Noord opent al op 23 augustus haar deuren, regio Midden en Zuid volgen de weken erna. Tieners uit het noorden die nu een eerste prik ontvangen, zullen al niet meer volledig beschermd zijn als hun school heropent. Na een wachttijd van drie weken tussen de eerste en tweede prik, duurt het immers nog twee weken tot een gevaccineerde volledig beschermd is.

De vaccinatiebereidheid onder tieners ligt met 72 procent een stuk lager dan het landelijk gemiddelde, van ruim 95 procent. Al lijkt die ook onder tieners voorzichtig te stijgen: midden juni was de bereidheid nog 69 procent. Onder 16- en 17-jarigen is de bereidheid hoger dan onder 12- tot 15-jarigen.

Het RIVM wil die cijfers nog niet duiden, omdat het midden zomer is en veel tieners op vakantie zijn. Volgens Károly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kinderartsen, is de achterblijvende vaccinatiegraad bij tieners nog geen reden tot zorg. “Ook bij jongvolwassenen ging de vaccinatiegraad ineens snel omhoog. Ik heb goede hoop dat ook tieners zich zullen laten vaccineren.” De komende weken staan zo’n 467.000 prikafspraken ingepland voor tieners, meldt de GGD. Daarvan zijn 90.000 eerste prikken en 377.000 tweede.

‘Discopiek’ beïnvloedt de cijfers

GGD-arts Putri Hintaran ziet nog een verklaring voor de achterblijvende vaccinatiegraad bij tieners: de 'discopiek’ van begin juli, waarbij veel tieners besmet raakten. “Wie is besmet met corona, moet acht weken wachten tot het halen van een prik. Dat beïnvloedt de cijfers.”

Dat betekent wel dat honderdduizenden tieners nog géén prikafspraak hebben staan. Moet daar meer aandacht voor komen? “Het verdient inderdaad alle aanbeveling om zo snel mogelijk zoveel mogelijk tieners te vaccineren”, zegt Illy. “Maar tegelijkertijd zijn vrijwel alle kwetsbaren in de samenleving gevaccineerd. En ook de ic-opnames lopen niet zomaar op.”

Long covid is zeldzaam bij kinderen, blijkt uit onderzoek van onderzoekers van het Amsterdam UMC, hoewel het ook bij tieners ernstige klachten met zich meebrengt, zoals concentratieproblemen, uitputting en benauwdheid.

Ook de VO-raad denkt niet dat de lage vaccinatiegraad de heropening van de scholen zal beïnvloeden. “Natuurlijk, feitelijk stijgt de veiligheid op school als meer tieners zich laten vaccineren”, zegt een woordvoerder. “Maar wij gaan geen pleidooi houden voor vaccinatie, dat moeten kinderen zelf bepalen met hun ouders.”

Meer prikmogelijkheden dan afspraken

Vaccins voor tieners zijn er in ieder geval genoeg. Maandag maakte het ministerie van VWS bekend dat jongeren tussen de 12 en 17 jaar hun tweede Pfizer-prik naar voren kunnen halen, omdat er vaccins over zijn én omdat er “meer prikmogelijkheden dan afspraken zijn”, schrijft het ministerie. Deze jongeren krijgen een sms'je van de GGD, waarna ze kunnen bellen voor een nieuwe afspraak. De snellere tweede prik komt niet omdat het aantal prikken bij tieners tegenvalt, zegt een RIVM-woordvoerder. “Er kwamen gewoon meer prikken beschikbaar.”

Ondanks de lage vaccinatiegraad leeft het halen van een prik wél onder jongeren, ziet kinderarts Illy in zijn praktijk. “Tieners twijfelen over bijwerkingen, of het nut van een vaccinatie, omdat ze zelf niet snel ziek worden.”

Ook meer praktische zaken komen aan bod, ziet GGD-arts Hintaran. “Mag ik gaan zwemmen na een vaccin? Doet de prik pijn? Bij meisjes spelen vragen over menstruatie en de prik.” Zo'n gesprek is nodig, want tieners zijn afwachtend als gaat om het halen van een prik, ziet ze. “Ze kijken naar wat hun vrienden doen. Vooral de 16- en 17-jarigen – en hun ouders – overwegen de langetermijneffecten. Het is toch een beetje de kat uit de boom kijken.”

Na zo'n gesprek groeit de bereidheid van tieners snel, ziet kinderarts Illy. “Je moet er wel energie in steken. Het bespreken, ook aan de keukentafel, maar dan zie je dat veel tieners echt bereid zijn.”

Lees ook:

Yentl (17) wil een prik, haar moeder is fel tegen. ‘Zelfs tijdens dit interview lijkt het alsof ze haar informatie in mij wil krijgen’

Nu ook jongeren van 12 tot 18 jaar een uitnodiging krijgen voor een coronaprik, leidt dat soms tot discussie binnen het gezin. Yentl (17): ‘Ik luister nu liever naar het kabinet dan naar mijn moeder’.