De snelweg blokkeren, dat is strafbaar, maar niet voor de boeren

Op zeker veertig plekken waren gisteren ontregelende blokkades van boeren en bouwers. De politie bestrafte overtredingen nauwelijks. Dat is niet rechtsstatelijk, vindt Jan Brouwer, hoogleraar algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. “Als ik alle factoren afweeg en de zaak juridisch bekijk, zijn de blokkeeracties strafbaar.”

Brouwer twijfelt of de acties überhaupt onder het demonstratierecht vielen. “Demonstraties moeten per definitie worden aangemeld, en dat is niet gebeurd. Je kunt ook zeggen dat de actievoerders moedwillig de openbare ruimte versperden.” Het is in vergelijking met andere demonstraties merkwaardig dat er gisteren veel minder streng is opgetreden, stelt Brouwer. Volgens hem lijkt het erop dat de omvang van de groep boeren en bouwers van invloed is geweest op het optreden van de politie, en dat er juridisch met twee maten wordt gemeten.

Eigenbelang

“Met de klimaatactivisten van Greenpeace op Schiphol werd afgelopen zaterdag niet overlegd – die werden afgevoerd. Zij hadden de demonstratie wel aangemeld, maar geen toestemming gekregen. Tevens blokkeerden die betogers de openbare ruimte niet, en was hun zaak van een algemeen belang.”

Ook als de boeren en bouwers wel rechtmatig demonstreerden, ziet de hoogleraar elementen die hun harde acties niet rechtvaardigen. Ten eerste voerden zij, in tegenstelling tot bijvoorbeeld klimaatactivisten, actie voor hun directe eigenbelang. Ook benadeelden zij mensen die niets met de kwestie te maken hebben, in plaats van de mensen die de touwtjes in handen hebben. Tot slot duurden de acties onevenredig lang, vindt Brouwer.

Toch trad de politie gisteren niet met harde hand op. Er was een andere prioriteit: toezien op de veiligheid en openbare orde. Woordvoerders benadrukten dat de politie altijd samenwerkt met burgemeester en officieren van justitie, en dat agenten ‘de-escalerend optraden en toezicht hielden op een ordelijk verloop van de demonstraties’.

Rijbaan open

Bijvoorbeeld in Hilversum, dat volgens burgemeester Broertjes ‘op slot’ zat, en op de A1 ter hoogte van De Lutte werden in overleg met de actievoerders oplossingen gezocht. Met succes, want de boeren verlieten de stad in de namiddag en op de snelweg ging één rijbaan open, zodat het verkeer weer langzaam doorstroomde.

Dat vindt hoogleraar Brouwer op zich een goede zaak. “Je moet altijd in overleg blijven. Waarschijnlijk had strafrechtelijk optreden in dit geval minder goed geholpen. Maar doe dat dan ook bij andere demonstraties. Waarom zouden boeren en bouwers recht hebben op overleg, maar anderen niet?”

Correctie 19-12: In een eerdere versie van dit staat dat Greenpeace zijn demonstratie van zaterdag 14 december op Schiphol niet had aangemeld. Dit is onjuist. De demonstratie was wel aangemeld, maar Greenpeace kreeg geen toestemming op Schiphol Plaza actie te voeren. Dit is verbeterd in de quote.

Lees ook:

Politie deelt boetes uit, boeren blokkeren grenzen, Mediapark en snelwegen

De protesten van boeren en bouwers veroorzaakten woensdag op veel plaatsen voor files. De politie begon in de loop van de dag met het tegenhouden van actievoerders die de snelweg op wilden.

Betogers opgepakt bij demonstratie op Schiphol

De marechaussee heeft zaterdag 26 mensen aangehouden bij de betoging van Greenpeace om een klimaatplan van de luchthaven af te dwingen.