De R in zijn naam had net zo goed voor Rechtvaardigheid kunnen staan

In sierlijke letters stond de spreuk op zijn kuit. ‘On bended knee is no way to be free.’ De tatoeage droeg het levensmotto van Peter R. de Vries uit. Net als zijn vader, een verzetsman met een vergelijkbare beschouwing van het bestaan, wilde De Vries ergens voor staan: rechtvaardigheid. Als misdaadverslaggever moest hij zijn mond opentrekken, vond hij.

Als reporter zette hij in 1978 zijn eerste stappen bij de Telegraaf. Roem verwierf hij het decennium daarop. Na als twintiger vele primeurs te hebben gebracht over de ontvoering van Freddy Heineken eind 1983, bracht De Vries vier jaar later een reconstructie uit over de verdwijning van de biermagnaat en zijn chauffeur. Het boek, dat tot stand kwam dankzij zijn vriendschappelijke band met ontvoerder Cor van Hout, vloog over de toonbank en zou later worden verfilmd.

Soort samenwerking

Ook met Peter R. de Vries, misdaadverslaggever, het tv-programma dat hij halverwege de jaren negentig kreeg, deed hij stof opwaaien. In die tijd moest justitie nog niets hebben van de vasthoudende misdaadverslaggever, wist rechter en emeritus- hoogleraar strafrecht Theo de Roos zich eerder in Trouw te herinneren. “Maar inmiddels is er een soort samenwerking ontstaan. We kunnen niet uitvlakken wat Peter R. teweeg kan brengen, we moeten ons voordeel doen met zijn bijdragen aan concrete onderzoeken.”

Bij elke spraakmakende zaak leek De Vries op te duiken, met strenge snor en zijn kenmerkende stemgeluid. De dood van Nicky Verstappen onderzocht hij in zijn tv-programma, net als de moord op Marianne Vaatstra en de verdwijning van de Amerikaanse Natalee Holloway op Aruba. Ook de zaak rond Tamara Wolvers bestudeerde De Vries. De 28-jarige vrouw werd in 2006 dood gevonden in haar ouderlijk huis in Alphen aan den Rijn, met een plastic zak over haar hoofd en een mes in haar borst.

Gedrevenheid

“Net als wij was Peter ervan overtuigd dat de verdachte die is vrijgesproken de moordenaar is van onze dochter”, zegt Tamara’s moeder Nel Wolvers. “De zaak is uiteindelijk niet opgelost, maar aan Peter lag dat zeker niet. Wat knókte hij voor anderen, zo’n gedrevenheid om de onderste steen boven te krijgen had ik niet eerder gezien. Ik benijdde hem wel eens om zijn tomeloze energie.”

En tijdens zijn onderzoeken schonk De Vries niet alleen aandacht aan het opsporen van de daders. “Een onvoorstelbare steun is hij geweest, voor ons en voor zoveel andere nabestaanden. Ook jaren later appte hij nog wel eens om te vragen hoe het ging. Waar hij de tijd vandaan haalde, ik snap er niks van. Een vreselijk lieve en goede man was het, zo veel meer dan de keiharde crimefighter die je op tv zag.”

Ook bij Wicky van der Meijs streek Peter R. de Vries neer op de bank. Nadat haar vader in 2002 werd doodgestoken, een moord die nog altijd is omgeven door vraagtekens, stopte ze hem in een lift haar contactgegevens toe. “Eén dag later stond hij op de stoep. Hij heeft me veel wijze raad gegeven in het onderzoek naar de moord op mijn vader, en ook later, tijdens mijn werk voor de Federatie Nabestaanden Geweldslachtoffers, gaf hij me geregeld advies.”

Emotionele speech

Onder meer via die stichting probeert Van der Meijs nabestaanden van onopgeloste moordzaken met elkaar in contact te brengen. “Peter was nauw bij de Federatie betrokken. Zo onthulde hij voor ons het Coldcase Monument in Almere, waar hij spontaan een emotionele speech gaf. Hij vond het onverteerbaar dat de regering zo weinig voor mij en mijn lotgenoten deed.”

Als je lang genoeg aan de boom schudt, heeft ze De Vries vaak horen zeggen, dan valt er vanzelf iets uit. “En dat zullen we blijven doen, met Peter in gedachten. Met zijn dood is iedere Nederlander een beetje nabestaande geworden.”

Toch, kritiek is er ook op de alwetende De Vries. Met name vanwege het feit dat hij zich misdaadverslaggever bleef noemen, terwijl hij ook vele andere petten droeg. Zo deed hij als journalist uitspraken over het bewijs in de zaak rond Nicky Verstappen, maar kon hij als woordvoerder van de familie partijdig genoemd worden. Ook zijn besluit om kroongetuige Nabil B. bij te staan in het veelbesproken liquidatieproces Marengo, leverde De Vries hoon op.

Generaal pardonners

Rechtvaardigheid was voor Peter R. de Vries meer dan strijden tegen misdaad. Dat merkte Yosef Tekeste-Yemane, die op tweejarige leeftijd naar Nederland kwam en hier al 27 jaar woont. Hij is een van de 10.000 mensen die in 2007 een generaal pardon kregen, maar geen paspoort. Dat betekent bijvoorbeeld geen huis kunnen kopen. In zijn wanhoop zocht Tekeste-Yemane contact met bekende Nederlanders die hem toegang konden geven tot de media. “Peter R. de Vries was de enige die reageerde”, zegt hij. “Normaal doet hij zo’n dossier niet. Hij is immers misdaadverslaggever. Maar, zei hij, we strijden hier voor een rechtvaardige zaak.”

Dankzij de druk die mede door Peter R. de Vries werd opgevoerd, kwamen dit jaar de paspoorten voor 10.000 generaal-pardonners er alsnog. “Zonder hem was dat niet gelukt. Als ik mijn paspoort heb, zal me dat herinneren aan Peter. Soms kom je mensen tegen die je leven veranderen. Dat is Peter voor mij geweest. Dat vergeet ik niet.”

De PRDV

Opkomen voor generaal-pardonners past op het eerste gezicht niet bij een rechtlijnige crimefighter als De Vries. Tenzij iemand zich de PRDV herinnert, de partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang die De Vries samen met Jan Nagel en Klaas Wilting in 2005 oprichtte. “Hij stond toen met zijn misdaadprogramma aan de top”, zegt Nagel over De Vries. “Voor De Vries was het aantrekkelijk om aan de slag te gaan met zaken die hij mis zag gaan, met name op justitieel gebied. Hij was gemotiveerd tot in zijn vezels. De Vries was allebehalve een voorbijganger die even in de politiek furore kwam maken. Hij had een brede politieke belangstelling.”

De Vries combineerde het traditioneel ‘rechtse’ thema van veiligheid met sociale betrokkenheid. “Ons programma, dat grotendeels door Peter was geschreven, was behoorlijk links”, zegt Nagel. “Hij was onder meer voorstander van de directe democratie en ik herinner me lange discussies met Klaas Wilting over het onderwijs. De Vries was voorstander van het openbaar onderwijs en wilde geen subsidies meer verlenen aan bijzonder onderwijs. Ook op het gebied van ontwikkelingshulp had hij vergaande plannen. Hij was niet iemand van het compromis, van kijken naar wat haalbaar is. Hij was zeer principieel in zijn standpunten.”

Lees ook:

Peter R. de Vries (1956-2021): De onderste steen boven, researchen, blijven zoeken

Misdaadverslaggever Peter R. de Vries is donderdag overleden. Dat laat zijn zoon weten. Hij is 64 jaar geworden en gold decennialang als een onverschrokken icoon van de Nederlandse misdaadjournalistiek.