De invaldokter wordt steeds duurder

De kosten voor waarnemers van huisartsen in de avonden, nachten en weekenden zijn sterk opgelopen. Dat is een ongewenst bijeffect van het toch al grote probleem van het huisartsentekort. Daarvoor vraagt de beroepsgroep vandaag aandacht, op het Malieveld in Den Haag.

Een huisarts is verplicht een waarnemer in te huren voor de uren dat hij of zij zelf geen zorg kan verlenen. De waarnemers vroegen in 2020 voor een nachtdienst gemiddeld 96 euro per uur. Dit jaar is dat bijna tien euro meer. In 2013 lagen de tarieven nog tussen de 81 en 85 euro. Ook de tarieven voor de avond- en weekenddiensten stegen.

De cijfers komen van de Tarievenmonitor van het platform BKV/ Waarneembemiddeling.nl dat gisteren de nieuwste gegevens publiceerde over 2022, op basis van informatie van 713 huisartsen.

Uit eigen zak bijbetalen

Een huisarts krijgt van de zorgverzekeraar een vast bedrag betaald voor verleende zorg. Dit jaar krijgen huisartsen 83,26 euro per uur voor avond-, nacht- en weekenddiensten. Als de huisarts een waarnemer moet inhuren voor 96 euro, betaalt hij het verschil uit eigen zak.

Jaarlijks stelt de Nederlandse Zorgautoriteit de vergoedingen voor huisartsen vast. Deze vaste vergoedingen stijgen ook, maar minder snel dan de tarieven van de waarnemers, die op de vrije markt werken. Vergeleken met twee jaar geleden krijgen de huisartsen nu 6,7 procent meer voor avond-, nacht- of weekenduren.

De verwachting is dat bij ongewijzigd beleid de tarieven voor huisartsen en waarnemers nog verder uit elkaar gaan lopen. Door de tekorten aan huisartsen neemt de vraag naar vervangende artsen alleen maar toe en zullen de tarieven verder stijgen.

Rond komen met minder uren

Gezondheidseconoom Xander Koolman ziet een tweede probleem. “Voor een jonge startende huisarts is een eigen praktijk minder aantrekkelijk als je ook als waarnemer kunt werken tegen een hoog tarief. De hoge tarieven stellen waarnemers ook in staat rond te komen met minder uur werk, wat het probleem van de tekorten weer vergroot. De arbeidsmarkt is niet in evenwicht.”

Het tekort aan huisartsen leidt ertoe dat niet elke Nederlander nog vanzelfsprekend toegang heeft tot een huisarts. Overigens komt dat niet zozeer door de waarnemerstarieven, maar ook door de stijgende zorgvraag en het gegeven dat meer huisartsen dan verwacht in deeltijd zijn gaan werken.

Meer parttime artsen

“In het verleden is besloten dat er meer opleidingscapaciteit voor huisartsen moet komen”, zegt Koolman. “Daar is een berekening voor gemaakt. Toch is het misgegaan. Dat lijkt te komen doordat huisartsen meer parttime zijn gaan werken. Aanvankelijk gold dat vooral voor vrouwelijke huisartsen, nu ook voor mannen. Gevolg is dat het aantal uren dat ze werken sneller afneemt dan in de planning van de opleidingsplaatsen was voorzien. Dan krijg je een tekort.”

Nog meer artsen opleiden, vooral aan de randen van Nederland, zou het huisartsentekort kunnen oplossen. Het zorgt op korte termijn al voor meer huisartscapaciteit, zegt Koolman. De opleiding tot huisarts duurt drie jaar, na een afgeronde studie geneeskunde. Gespecialiseerde artsen krijgen vaak vrijstellingen. “Zij kunnen tijdens de opleiding tot huisarts al ingezet worden voor lichte klachten”, zegt Koolman. “Het is niet zo dat je na het opschalen van de opleiding eerst jaren moet wachten voordat je enig resultaat ziet.”

Zijn de tekorten aan huisartsen eenmaal opgelost, dan zullen ook de tarieven voor waarnemers weer dalen, verwacht Koolman.

Lees ook:

Ruim helft van de huisartsen weet niet of ze hun vak willen blijven uitoefenen

De huisartsenzorg staat onder grote druk, blijkt uit een enquête onder ruim 600 huisartsen. Huisartsen twijfelen of ze hun vak willen voortzetten en moeten zorgtaken uitvoeren waarvoor zij onvoldoende zijn toegerust.