De erkenning vinden de Groningers het belangrijkst, niet de aanbevelingen

Een deel van de Groningers voelt zich eindelijk gehoord, als slachtoffers van een ziekmakend systeem. Verandert het eindrapport van de enquêtecommissie iets voor hen?

Een hoorbare zucht van verlichting, en af en toe rolt een traan over haar wang. “Het kwam zo, boem, binnen.” Nicole van Eijkern legt haar hand op haar hart. “Nu pas merk ik hoe diep het mij raakt. Het geeft me nog sterker het gevoel dat mijn huis is opgeofferd en dat anderen daar beter van zijn geworden. Heel confronterend.”

Het doet Van Eijkern meer dan ze vooraf had gedacht, de presentatie van het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen. Op een groot scherm in de Petrus en Pauluskerk in Loppersum volgde ze gistermiddag samen met tientallen anderen de presentatie, die plaatsvond in Zeerijp, een paar kilometer verderop.

De pijn zit er nog

Na de presentatie applaudisseren de aanwezigen in de kerk, ook Van Eijkern. De inwoonster van Appingedam worstelt al jarenlang met de gevolgen van de aardbevingen. Nu is haar nieuwe huis bijna af, maar de pijn zit er nog. “Het gaat nog wel een tijd duren voordat mijn hart en ziel weer een plek krijgen.”

Het instellen van de parlementaire enquête naar de gaswinning was een begin, en het eindrapport is een volgende stap in de goede richting. De presentatie bevestigt wat de Groningers al lang wisten: “We zijn geen slachtoffer van de bevingen, maar van een ziekmakend systeem.”

Kamervoorzitter Vera Bergkamp nam het dikke rapport in ontvangst in Zeerijp. Het dorp van bijna vijfhonderd inwoners was niet toevallig gekozen. In januari 2018 vond hier een van de zwaarste aardbevingen uit de Groningse geschiedenis plaats, met een kracht van 3,4. De enquêtecommissie nodigde voor de presentatie van het eindrapport honderd mensen uit, onder wie veel gedupeerden.

Aan de rand van Zeerijp, thuis bij Marja en Jelle Datema, overstemt het volume van de televisie al het andere geluid. RTV Noord staat aan in hun ‘wisselwoning’. De Datema’s, allebei in de tachtig, bivakkeren hier in afwachting van de versterking van hun twee-onder-een-kap-woning in het nabijgelegen ’t Zandt.

Geen koppen rollen

Jelle wijst in de verte, naar de boerderij waar de enquêtecommissie zich heeft geïnstalleerd. “Daar reden vanmorgen al trekkers naar toe voor een protest.” Wat hem betreft hoeven er geen bewindslieden op te stappen. “Geen koppen rollen, maar kop erbij”, zegt hij.

Marja knikt, terwijl ze naarstig zoekt naar de afstandsbediening. “Jelle, doe die tv even wat zachter.” Als het volume is gedempt: “Ik ben misschien goedgelovig, maar ik geef ze het vertrouwen. Ze moeten alleen niet zo moeilijk doen en een beetje nadenken.”

Het echtpaar Datema woont in de tijdelijke woning naast hun vertrouwde buren. Ook die moesten voor de versterking van hun woning het huis uit. Buurman Harm van Dijk zet de afzuigkap aan en steekt een sigaretje op. Het had niet veel gescheeld, zegt hij, of hij had hier niet gezeten. “We hadden de makelaar al over de vloer gehad om van alle trammelant af te zijn. Maar ik werd steeds stiller. Toen mijn vrouw vroeg wat er was, zei ik: ik wil helemaal niet weg.”

Jarenlang onrecht

Dus gingen ze de mallemolen van de woningversterking in. Begin mei kunnen ze terug. Het gaat hem niet om wat er aan aanbevelingen in het enquêterapport staat, zegt Van Dijk, maar om erkenning. “Ons is jarenlang onrecht aangedaan.”

In de kerk in Loppersum zit predikant Christiaan Kanis achterin. “Het rapport zal voor de meesten komend jaar geen verandering brengen.” Wel zag Kanis dat de commissie heel duidelijk concludeert wat er mis ging. “Maar de vraag is natuurlijk: wat gaat ermee gebeuren?”

Lees ook:

Het nieuwe dorpshuis moet het door aardbevingen verscheurde Zeerijp weer lijmen: ‘Alles ligt stil’

De aardbevingsellende overschaduwt het Noord-Groningse Zeerijp. ‘Het voelt oneerlijk.’