Reportage
De dieren moeten eten, maar dierentuinen zijn bijna platzak
Dierentuinen houden tijdens de lockdown met moeite het hoofd boven water. Bezoekers zijn voorlopig niet welkom, en de kosten groeien de parken boven het hoofd.
Het getik van vallende regendruppels is een van de weinige geluiden die te horen zijn in Wildlands Adventure Zoo in Emmen. De kabbelende rivier bij het olifantenverblijf geeft een bijna sereen gevoel. Het contrast met het rumoer van de honderdduizenden mensen die het dierenpark onder normale omstandigheden jaarlijks bezoeken, kan bijna niet groter.
Vlak voor kerst waarschuwde De Nederlandse Vereniging van Dierentuinen dat de situatie van dierentuinen ‘penibel’ is. Niet alleen Wildlands kampt met een verlaten terrein. Nu de parken sinds 14 december opnieuw geen bezoekers meer mogen ontvangen zijn de inkomsten weg, terwijl de kosten voor het park en de dieren doorgaan.
In zeker zes van de dertien grote parken zijn inmiddels ontslagen gevallen. Diergaarde Blijdorp in Rotterdam stuurde afgelopen jaar 45 mensen naar huis, een kwart van het personeelsbestand. Artis kondigde in november het afscheid aan van twintig tot veertig personeelsleden. In Wildlands moesten recentelijk vijf mensen vertrekken.
Niet bij de bouwmarkt
Die bezuinigingen zijn nodig, zegt Wildlands-directeur Erik van Engelen, want een dierentuin runnen is niet goedkoop. “We betalen een miljoen euro per maand aan vaste lasten. Daarin zitten kosten voor de energie, het gas, de waterzuivering. Maar ook personeel kost veel geld, en het terrein waarop de dierentuin staat.” Ook de dieren moeten worden verzorgd en gevoerd, dus verzorgers de laan uitsturen is geen optie voor de parken. Maar de salarissen blijven betalen als niemand een kaartje koopt, is een uitdaging.
In het 24 hectare grote dierenpark staat de uitkijkpost van het olifantenverblijf in Wildlands, een ruimte die in normale tijden ook dienst doet als trouwlocatie, er ondertussen verlaten bij. Niemand bewondert de reusachtige grijze beesten vanaf de tafeltjes en krukjes in de houten ruimte. Aan de picknicktafels, die verderop in het savannegebied worden omringd door de kamelen, zebra’s en gnoes, zijn geen keuvelende gezinnen te bekennen.
Het voer van de dieren is niet de grootste kostenpost, gaat Van Engelen verder. Ook zijn de dieren niet van de dierentuin zelf, en drukken ook niet op de balans omdat ze moeten worden afgeschreven of aangekocht. “Dat wordt vaak gedacht, maar dat is niet zo. Dierentuinen kopen geen dieren, maar ruilen ze tussen verschillende parken.” De verblijven van de dieren kosten daarentegen wel een flinke duit, omdat er altijd maatwerk moet worden geleverd. “Alles is specialistisch. Als een hek van het olifantenverblijf kapot gaat, koop je dat niet even bij de bouwmarkt.”
In februari komt het ministerie van landbouw met een noodfonds van 39 miljoen euro – een veel kleiner bedrag dan de 110 miljoen waar dierentuinen vorig jaar om vroegen. “Het is zeker niet genoeg, maar wel welkom”, zegt Van Engelen. “Ik ga ervan uit dat we door het vaccineren weer naar een normale wereld gaan. Tot die tijd moeten we overleven.”
Lees ook:
Lichtpuntjes in 2020: met deze dieren gaat het wél goed
2020 had het jaar van de biodiversiteit moeten worden. Maar de top in het Chinese Kunming werd verdaagd en het regende sombere rapporten over de crisis in de natuur. Toch was er ook opbeurend nieuws.
Europese bizon van dierentuin succesvol terug in het wild
De Europese bizon geeft hoop. Ruim 35.000 soorten dieren en planten worden volgens de bijgewerkte Rode Lijst in hun voortbestaan bedreigd, maar de bizon niet meer.
