Coronamelder
De corona-app is een hit, maar de kritiek houdt aan
De corona-app van het kabinet is populair, ondanks aanhoudende kritiek op de rol van Apple en Google.
De teller loopt op naar een miljoen downloads. Hierdoor staat Coronamelder, de mobiele app van het kabinet, de hele week bovenin de hitlijsten van de appwinkels van Apple en Google. Zeer waarschijnlijk hebben de eerste appgebruikers al een melding gehad over een besmette persoon die in hun nabijheid was.
Maar de lancering van de app zorgt ook voor opschudding. Ook lezers van deze krant melden zich bij de redactie. Het besturingssysteem van hun telefoon is te oud en dus werkt de app niet. Het ministerie van volksgezondheid erkent dat inderdaad anderhalf miljoen Nederlanders een smartphone hebben waarop de app niet werkt.
Hoe kan dat? Het is één van de vele vragen die Brenno de Winter deze week krijgt. De voormalig journalist en IT-deskundige is een van de ‘buitenstaanders’ die betrokken is bij de bouw van de app. De Winter is verantwoordelijk voor de beveiliging en privacy van de app en heeft bij het ministerie bedongen dat hij vrij mag spreken.
In de ideale wereld werkte de corona-app op elk denkbaar toestel, erkent De Winter. Maar de techniek is jong en werkt niet op oudere telefoons. “Dan hadden we offers moeten brengen op het gebied van privacy en bescherming. Dat is geen optie. We hopen dat zoveel mensen de app downloaden dat mensen met een oude telefoon door hun omgeving worden gewaarschuwd.”
Privacy blijft een dingetje: oordeel over app was negatief
Privacy en de app, dat blijft een dingetje. Nadat Coronamelder maandag beschikbaar werd voor smartphones stuurde verantwoordelijk minister Hugo de Jonge een brief naar de Tweede Kamer. Bijgevoegd het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) over de app. Die was negatief: ‘De privacy rond corona-app CoronaMelder is nog onvoldoende gewaarborgd’, concludeerde de AP. Burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom volgde dinsdag: de landelijke uitrol moet ongedaan worden gemaakt zolang er geen positief advies van de AP ligt.
Opvallend genoeg trapten zowel de AP als Bits of Freedom hun relaas af met een complimenten: “De app is duidelijk ontworpen met privacy als uitgangspunt, met allerlei technische waarborgen voor de privacy van gebruikers”, aldus AP-directeur Aleid Wolfsen. Bits of Freedom: ‘Ere wie ere toekomt: de ontwikkelaars hebben veel zaken ontzettend goed geregeld in de app.’
Feit is dat apps die mensen al op hun telefoon gebruiken schadelijker zijn dan Coronamelder, omdat andere apps veel meer data verzamelen. Maar doet dat er toe? De discussie is nu fundamenteler: deze app wordt uitgerold door de overheid en is volgens de minister cruciaal in deze gezondheidscrisis. Dus gelden er andere spelregels.
Meer garanties over rol techbedrijven
De AP kijkt verder dan de technische werking van de app. De autoriteit is niet blij met de rol van techbedrijven Apple en Google. Zij hebben de onderliggende software gebouwd waardoor de app doet wat ‘ie moet doen. De AP wil zeker weten dat er geen persoonsgegevens bij Apple en Google terecht komen en zegt daarover garanties te missen.
Ook het Rathenau Instituut, dat onderzoek doet naar de impact van innovatie en technologie op de samenleving, vindt dat de regering voor deze belangrijke app teveel leunt op de twee techgiganten uit Amerika. “We leven in een crisis en er ligt een uitgelezen kans om als Europese Unie een stap te zetten op het gebied van digitalisering. Maar nee, in plaats daarvan gaan we in zee met Apple en Google, en geven we belangrijke infrastructuur met betrekking tot onze gezondheid uit handen”, zegt directeur Melanie Peters.
De woorden over Apple en Google irriteren IT-expert De Winter. “We moeten die twee bedrijven nu niet zien als datahandelaar. Het zijn softwareleveranciers waar we zaken mee doen op basis van een licentie, zwart op wit”, zegt De Winter. Hij benadrukt dat de techniek van de bedrijven openbaar is, en wordt onderzocht, en dat in de voor de app aangepaste wet (zie kader) staat opgenomen dat persoonsgegevens niet voor andere doeleinden dan de bestrijding van de epidemie mogen worden gebruikt. “Als Apple of Google zich niet houdt aan de wet dan kunnen burgers of het ministerie een schadeclaim indienen. En de AP kan boetes of dwangsommen opleggen. Als we per definitie vraagtekens zetten bij de oprechtheid van een bedrijf dan kun je de gehele IT-sector opheffen.”
De Winter draait de discussie over de techbedrijven om. “Apple en Google beschermen ons ook. Als de politie of andere inlichtingendiensten het in hun hoofd halen iets te doen met de app dan verliezen wij de licentie en is er geen app meer. Dat maakt de app zo elegant: niemand kan zomaar iets doen.”
‘Wetsvoorstel corona-app niet voor 1 september afgerond’
De ministerraad heeft vrijdag ingestemd met een wijziging van de Wet publieke gezondheid. In de nieuwe wet wordt duidelijker vastgelegd dat ook een app, zoals de Coronamelder, mag worden gebruikt tegen de verspreiding van infectieziekten. De Autoriteit Persoonsgegevens vroeg om de wetswijziging.
In het voorstel zit ook een antimisbruikbepaling die moet voorkomen dat de app voor verkeerde doeleinden wordt gebruikt. Zo mag een werkgever of een restaurant het gebruik van de app niet verplichten; installatie is volgens minister Hugo de Jonge geheel vrijwillig.
De kans is echter groot dat de Tweede Kamer de tijdelijke wet niet voor 1 september kan behandelen. Minister De Jonge drong daar donderdag op aan, omdat hij op die datum de app landelijk wil invoeren. Maar coalitiefracties VVD en D66 denken niet dat het lukt om de wet volgende week al af te ronden, laten ze weten.
De Kamer bepaalt zijn eigen agenda. Wel kan een begin worden gemaakt, zoals met een schriftelijke vragenronde, zegt D66-Kamerlid Kees Verhoeven. Het lijkt hem beter de wet zorgvuldig te behandelen en ietsje later in voeren, dan af te raffelen en dat dan later mogelijk blijkt dat het niet goed genoeg is. Hij ziet wel de noodzaak van een snelle invoering in verband met een mogelijk tweede coronagolf. De Eerste Kamer moet zich eveneens nog over de wet voor de CoronaMelder buigen. Ook dat kan snel als het nodig is.
Lees ook:
Help, de GGD verzuipt! De coronacrisis legt de kwetsbaarheid van de GGD’s bloot
De corona-app moet het werk van de GGD's verlichten. Dat lijkt hard nodig, nu de GGD piept en kraakt onder de drukte. Hoe kan het dat de GGD's zo worstelen met deze crisis? Een profiel.
