De combi van trein, bus en fiets gaat het snelst: investeer daarom in het OV in plaats van autowegen

Meer wegen kunnen files niet duurzaam oplossen. Maar zolang verkeersmodellen de huidige situatie naar de toekomst projecteren, blijven ambtenaren de auto voorrang geven. Daarin komt nu een kentering dankzij een nieuw rekenmodel van bureau Move Mobility. De nood op de wegen is hoog en daarom is de groep opdrachtgevers groot: Groningen-Assen, Midden-Brabant-Tilburg, Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, Gelderland en het ministerie van infrastructuur.

“Als je openbaar vervoer maar goed genoeg maakt, stapt een deel van de automobilisten wél over”, zegt Hans Voerknecht van Move Mobility. “Stel zo’n regio heeft een miljard euro te besteden. Ons onderzoek wijst uit dat een investering in de combinatie van openbaar vervoer en fietsen voor de hele samenleving vier keer meer oplevert aan bereikbaarheid dan wanneer je het in auto-infrastructuur stopt.”

Omdat het autoverkeer is ‘oververzadigd’ in dichtbevolkte gebieden, hebben extra investeringen in wegen daar weinig effect. “Neem de Rotterdamsebaan, een stuk snelweg van de A4 richting centrum Den Haag dat dit jaar opent. Peperduur, maar het Haagse autosysteem kan al dat extra verkeer niet kwijt.”

Het onderzoek staat centraal in het nieuwe nummer van tijdschrift Verkeerskunde, waarvan Voerknecht gast-hoofdredacteur was. Het model dat hij ontwikkelde, betrekt veel meer factoren in de beschouwing dan het gebruikelijke rijtje auto, fiets en trein. Bijvoorbeeld comfort. Is er een zitplaats, is de carpoolplek sociaal veilig? Zijn dienstregelingen zo opgesteld dat je gunstig kunt overstappen? Maar ook prijs, parkeerbeleid, bezit van auto of rijbewijs en inkomen worden meegenomen. Met dit hele pakket is de impact van maatregelen op bepaalde groepen veel beter te voorspellen.

Aan de knoppen

Het blijkt dat slim inzetten van parkeerbeleid het meest effectief is bij duurzame bereikbaarheid. Bijvoorbeeld wanneer werkgevers gratis parkeren afschaffen, levert dat veel op tegen minimale kosten. In de nabije toekomst kunnen ambtenaren zelf aan de knoppen draaien, en zien wat uitkomsten worden van beoogde maatregelen, vertelt Voerknecht. Dit totaal verkeersmodel bedient voor het eerst ook autolozen en mensen met weinig geld.

Ook het ANWB-panel ‘Denk Mee’ boog zich voor het onderzoek over de toekomst van auto’s in de stad. Een meerderheid steunt de huidige ontwikkeling naar autoluwe of zelfs autovrije stadscentra vanwege schonere lucht en meer veiligheid. Automobilisten zeggen te zullen overstappen als het alternatief goed genoeg is en niet duurder uitpakt. Er moeten volgens het ANWB-panel parkeerplekken zijn aan de stadsrand, met aansluitingen op frequent openbaar vervoer en genoeg fietsen om verder te gebruiken.

Move Mobility onderzocht specifiek twee regio’s. De stad Groningen heeft heel goed openbaar vervoer. Winst is in de regio Groningen-Assen te halen met verbindingen tussen plaatsen met 10.000 tot 60.000 inwoners. “Zoals een frequente bus tussen Veendam en Assen. Of een vrije busbaan tussen Assen en Drachten. Dan volgen de reizigers vanzelf.”

Busbaan

Brabanders in plaatsen van 25.000 tot 50.000 inwoners blijken slechter af dan Groningers in plaatsen met 1000 inwoners. Een trein Breda-Waalwijk-Vlijmen-’s-Hertogenbosch zou enorme winst opleveren voor mensen zonder auto langs deze route. En waarom is er nog geen trein tussen Breda en Utrecht? “Tot die er is, kun je op de verbrede A27 een baan reserveren voor een hoogfrequente snelbus”, zegt Voerknecht. Elke automobilist die op zo’n bus stapt, maakt ruimte voor anderen die de A27 harder nodig hebben.

Ook andere regio’s, provincies en het ministerie overwegen het nieuwe model. Voerknecht licht de methode begin april toe in de Tweede Kamer. Den Haag wil nu voor diverse stadsdelen uitzoeken wat geschikte vervoersoplossingen zijn. Want ook binnen één stad vragen wijken om verschillende oplossingen.

Lees ook:

Forenzen kiezen massaal voor lightrail: ‘Deze groei is niet voorzien’

Hoe houden groeiende steden hun binnenstad leefbaar? Vandaag het slot van een serie: lightrail uiterst succesvol met verbinden Zuid-Holland.