InterviewGodfried Engbersen
CBS-onderzoek: De uitslag van de verkiezingen past bij ons persoonlijk welzijn
Gemiddeld is de Nederlander prima door de coronapandemie gekomen. Maar een gemiddelde zegt niet alles.
Als het persoonlijk welzijn niet heeft geleden onder de coronacrisis, zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag bekend maakt, dan heeft het kabinet Rutte de pandemie uitstekend aangepakt. Of valt daar toch iets op af te dingen?
Socioloog aan de Erasmus Universiteit Godfried Engbersen is ‘een beetje verbaasd’ over de uitkomsten van het CBS-onderzoek naar het persoonlijk welzijn. Zelf is hij betrokken bij Impact Corona, een onderzoek naar de maatschappelijke gevolgen van het coronabeleid. “Als je alle onderzoeken over de gevolgen van het coronabeleid op een rijtje zet, dan zie je twee dingen”, zegt hij. “Sociaaleconomisch blijft de schade beperkt. Dat heeft alles te maken met de steunmaatregelen. Die hebben negatieve effecten gedempt. Dat zie je terug bij de cijfers over werkloosheid en de bijstand. De toename is beperkt.”
Flexwerkers
Dan het persoonlijk welzijn. “Daar horen bijvoorbeeld ook zorgen over de financiële toekomst bij”, zegt Engbersen. “We zien dat de coronacrisis vooral medewerkers met flexcontracten heeft getroffen. Maar dat blijkt niet uit het CBS-onderzoek, wat me verrast. Uit andere onderzoeken komt wel naar voren dat er groepen zijn die zich zorgen maken. Jongeren bijvoorbeeld. Dat zou moeten leiden tot een afname van het algemene persoonlijk welzijn.”
Nu waren er in 2020 ook ontwikkelingen die Nederlanders een positief gevoel gaven. In het begin van de pandemie groeide de onderlinge solidariteit en hielpen wijkbewoners elkaar met bijvoorbeeld boodschappen. “Dat kan enigszins de negatieve effecten van het coronabeleid compenseren”, zegt Engbersen. “Toch denk ik dat het meetinstrument dat het CBS heeft gebruikt niet gevoelig genoeg is om het persoonlijk welzijn echt goed te meten. Want we zien toch echt dat het mentaal welbevinden van bijvoorbeeld jongeren terugloopt, al zijn de apocalyptische bespiegelingen over de maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis gelukkig niet uitgekomen.”
Vertrouwen in kabinetsbeleid
De uitkomsten van het CBS-onderzoek lijken in tegenspraak met berichten over de mentale gezondheid van Nederlanders die achteruit gaat. Al concludeerden onderzoekers van de universiteit in Tilburg eerder deze maand ook al dat de geestelijke gezondheid van Nederlanders stabiel is. Wat meespeelt bij het CBS-onderzoek is dat zij jaarcijfers presenteren. Op meerdere momenten in het jaar heeft het CBS gepeild hoe het met Nederlanders ging. Dat leidt tot een gemiddelde uitkomst over heel 2020. Maar er zit een ontwikkeling in dat jaar, met name als het gaat over vertrouwen in politici, ook onderdeel van het persoonlijk welzijn.
In het begin van de pandemie waren Nederlanders positiever dan ooit en stonden volledig achter het beleid. “Dat zie je altijd bij een grote externe dreiging, dan schaart de bevolking zich achter de leiders”, zegt Engbersen. “In onze onderzoeken zien we dat dat minder is geworden in de loop van het jaar. Ik verwacht dat die afkalving van steun dit jaar doorzet. Dat heeft te maken met de wisselende maatregelen en problemen rond vaccinaties.”
Toch, onlangs is in Nederland de grootste peiling sinds jaren gehouden over het coronabeleid; de verkiezingen. De uitslag past bij de conclusies van het CBS-onderzoek. “Inderdaad, het zittende kabinet heeft steun gekregen”, zegt Engbersen, “ondanks de toeslagenaffaire”. Op het CDA na, nota bene de partij van Pieter Omtzigt die de toeslagenaffaire heeft aangekaart. Corona heeft alles in de schaduw gesteld en uit de verkiezingsuitslag kun je concluderen dat een groot deel van de bevolking achter het regeringsbeleid staat. De vraag is of dat zo blijft. Ik vermoed zelf dat het vertrouwen afkalft.”
Lees ook:
Nederlanders zijn opmerkelijk positief over hun leven in coronatijd
Ook in coronatijd zijn Nederlanders tevreden met hun leven. Sterker nog, sommigen geven het eigen welzijn een hoger cijfer dan voor de komst van het virus, meldt het CBS.
Wat deed de coronacrisis met ons mentale welzijn afgelopen jaar?
De coronacrisis heeft ons afgelopen jaar stilgezet. Maar het gaf ons ook tijd om nieuwe hobby’s uit te oefenen en nieuwe manieren van samenzijn te ontwikkelen. Wat deed het virus, kortom, met ons mentale welzijn?
