reportagerenovatie vuurtoren
Burgh-Haamstede gruwt van roestbruine vuurtoren
De vuurtoren van Burgh-Haamstede krijgt een andere kleur rood. Het zou historisch gezien moeten kloppen, maar de omgeving is op zijn zachtst gezegd niet blij. ‘De shirts van Ajax en Feyenoord maak je ook niet roestbruin.’
Toen Jan Edu Kelder veertien jaar geleden vanuit Rotterdam in Nieuw-Haamstede neerstreek, kwam er direct een raam aan de zijkant van zijn nieuwe werkkamer. Zo kon hij vanaf boven mooi uitkijken op vuurtoren Westerlicht die even verderop in de duinen staat. Het snoeischema voor de tuin stemt hij al jaren exact af op de zichtlijn vanaf zijn terras. Heeft hij even een vervelende gedachte, dan hoeft hij maar op te kijken om weer blij te worden. De vorige bewoners hadden daar allemaal geen oog voor. Kelder kan dat niet begrijpen. “De vuurtoren maakt de mensen vrolijk. Tenminste, als hij de juiste kleur heeft.”
Maar juist om die kleur is nu van alles te doen. Bij een vergunningaanvraag voor renovatiewerkzaamheden – de vuurtoren staat momenteel in de steigers – kreeg beheerder Rijkswaterstaat van de gemeente Schouwen-Duiveland de opdracht om een kleurhistorisch onderzoek te laten verrichten en daar het schilderwerk op af te stemmen. Geenszins een niemendalletje, blijkt nu. Want voordat de vuurtoren zo'n zeventig jaar geleden van de kenmerkende helderrode met witte spiraal werd voorzien, zaten er andere kleuren op. De allereerste, zo vond de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed uit, hield het midden tussen rood en bruin. Die kleur komt er nu dus op. “Oxiderood”, zegt verantwoordelijk wethouder Jacqueline van Burg verrukt. “Roestbruin”, repliceert Kelder vol afschuw.
Kelder is voorzitter van de Belangenvereniging Nieuw-Haamstede. Toen afgelopen weekend via regionale media de nieuwe kleur bekend werd, hield hij razendsnel een peiling onder zijn dorpsgenoten. De uitkomst onder de 200 respondenten was alleszeggend: één bewoner zal het een zorg zijn, de rest wil koste wat het kost de vertrouwde helderrode kleur behouden. Maar als de schilderwerkzaamheden over enkele weken beginnen, hebben zij het nakijken. Rijkswaterstaat kan niet anders, claimt woordvoerder Casper van Meurs. “Wij snappen de emotie. Deze vuurtoren is een iconisch monument, de betrokkenheid van de omgeving is groot. Maar wij zijn gebonden aan onze afspraak met de gemeente.”
‘Je gaat niet iets veranderen wat mensen al zeventig jaar mooi vinden’
Die heeft zich op de zaak verkeken, vermoedt Rini van Vossen. De broer van ex-voetbalinternational Peter staat al veertig jaar met zijn frietkot in de schaduw van de vuurtoren. “De kwestie is echt een dingetje, niemand zit te wachten op de historische kleur. In reclamefilmpjes van de omgeving zie je altijd de kenmerkend rood-witte vuurtoren, hetzelfde op logo’s van bedrijven. De gemeente kan zeggen wat ze wil, het klopt gewoon niet. Je gaat niet iets veranderen wat mensen al zeventig jaar mooi vinden. Mijn broer heeft bij Feyenoord en Ajax gespeeld, op die shirts ga je de kleur rood toch ook niet veranderen? Ik denk dat er niet over is nagedacht toen dat historische onderzoek er moest komen.”
Dat laatste weerlegt wethouder Van Burg. “We willen in Nederland onze rijksmonumenten zo goed mogelijk conserveren in de oorspronkelijke staat. Het is vervelend dat er nu zo veel commotie is, maar elke verandering levert discussie op. Of het denkbaar is dat we de plannen nog veranderen? Dat kunnen wij procedureel niet, want we hebben een onherroepelijke vergunning afgegeven. Rijkswaterstaat zal dan een nieuwe aanvraag moeten doen.”
Dat hele historieverhaal kan Kelder gestolen worden. “De vuurtoren is van 1837 en eerst honderd jaar grijs geweest. Daarna zou hij voor een periode van drie jaar roestbruinrood zijn geweest. Ik heb bejaarde Zeeuwen gesproken die het zich geen van allen kunnen herinneren. Als je de vuurtoren al wilt terugbrengen in de oorspronkelijke staat, moet je hem grijs maken en de antennes van de telecombedrijven verwijderen. Dit is inconsequent. En niet esthetisch. We hebben het hier over een landmark, een icoon dat stond afgebeeld op het biljet van 250 gulden. Zeventig jaar lang heeft er tot volle tevredenheid een mooie helderrode kleur opgezeten. Deze verandering is idioot. De Brandaris wordt toch ook niet roze? Zoiets doe je gewoon niet.”
Lees ook:
Burgh-Haamstede, de parel van Zeeland, groeit en vergrijst
Het Zeeuwse Burgh-Haamstede telt op een mooie zomerse dag zeven tot acht keer zoveel inwoners. Maar terwijl de toeristen toestromen, vertrekken de jongeren.
