Burgemeesters vragen een half miljard euro voor zestien kwetsbare gebieden

Als in een nieuw regeerakkoord niet meer aandacht komt voor kwetsbare stadswijken, blijven een miljoen Nederlanders structureel achter. Dat is de boodschap van vijftien burgemeesters aan formerende partijen in de Tweede Kamer. In een oproep aan de fractievoorzitters, vragen ze woensdag om een meerjarige nationaal actieplan ter waarde van 500 miljoen per jaar, waarmee onder meer schulden en onderwijsachterstanden moeten worden aangepakt.

De gemeenten werken zelf al hard om de problemen het hoofd te bieden, zei burgemeester Jan Hamming van Zaanstad woensdag op een persbijeenkomst tegen de aanwezige Tweede Kamerleden. “Maar daar hebben we uw hulp bij nodig, omdat we zien dat we er niet in slagen de kloof echt te dichten.”

De gemeenten willen het gros van het geld - 400 miljoen per jaar - gebruiken om een miljoen inwoners van zestien zeer kwetsbare stadswijken perspectief te bieden. Het gaat dan onder meer om Utrecht Overvecht, Den Haag Zuidwest en Heerlen-Noord. Volgens de burgemeesters zijn de bestaande problemen, zoals armoede en een slechtere gezondheidssituatie, door de coronacrisis verergerd. De overgebleven 100 miljoen per jaar kan volgens de burgemeesters worden gebruikt voor kwetsbare gebieden buiten de steden, zoals krimpregio’s.

Gevolgen van de coronacrisis

Vorig jaar vroegen de burgemeesters ook al de aandacht van de landelijke politiek voor de gevolgen van de coronacrisis in buurten waar al veel problemen speelden. De burgemeesters kregen toen 450 miljoen euro van het kabinet, onder meer bedoeld om de leefbaarheid in de stadswijken te verbeteren.

Toch vinden zij dat er meer nodig is. Volgens de burgemeesters zijn structurele investeringen nodig, zodat programma’s kunnen worden opgezet om bewoners naar werk te begeleiden, of om kinderen te helpen met hun schoolwerk. Daarnaast willen de burgemeesters woningen bouwen en opknappen van het geld, zodat ook mensen met middeninkomens in de wijken blijven wonen.

Als voorbeeld van wat zij zouden willen, noemen de burgemeesters het nationale programma dat in 2012 van start ging in Rotterdam-Zuid. Daarin werken rijk, gemeenten en maatschappelijke organisaties samen aan het verbeteren van de wijk. Bij de start werd afgesproken dat het programma 20 jaar zou lopen. De burgemeesters hopen van die ervaring te leren en niet alleen voor de komende kabinetsperiode geld voor de wijken te krijgen, maar ook voor de jaren erna.

Wel heel veel geld

“Ik kan me voorstellen dat je als Kamerlid denkt: ze vragen 500 miljoen per jaar, over een hele lange periode, dat is wel heel veel geld”, zei burgemeester Koen Schuiling van Groningen woensdag. “Dat klopt ook, maar we hebben het laten berekenen, het levert ook heel veel op.” Zo wees hij erop dat de overheid uiteindelijk minder geld kwijt zal zijn aan uitkeringen als meer mensen aan het werk gaan en dat de inkomsten van de onroerendezaakbelasting stijgen als de waarde van huizen stijgt.

Behalve geld willen burgemeesters ook meer ruimte voor wat zij noemen ‘lokaal maatwerk’. Omdat gemeenten nu aan veel landelijke regels moeten voldoen, bijvoorbeeld in het kader van de participatiewet, is het onvoldoende mogelijk te experimenteren op lokaal niveau, vinden ze. Daarom vragen ze de formerende partijen ook te kijken naar de landelijke wetgeving.

Uiteindelijk is het doel van het plan heel eenvoudig, zo zei Jan van Zanen, van Den Haag. “Vraag het één van de 20.000 jongeren in Zuidwest, of in een van de andere vijftien wijken. Wat zij willen is een plek om huiswerk te maken, een stage voor hun broer, een huis zonder schimmel, een aardige politieagent op het bankje op het plein, vader en moeder aan het werk en bloemen in de binnentuin.”

Lees ook:

Arm en rijk mengen lost problemen in achterstandswijken juist níet op

Bewoners in slechte buurten mengen met middeninkomens, is géén remedie tegen toenemende achterstand. Sterker nog: juist de kwetsbare bewoners ruimen dan het veld.