Artsen starten campagne tegen vapen op TikTok om jonge volgers te beschermen

Ongeveer vijftig artsen, onder wie ic-hoofd Diederik Gommers en longarts Wanda de Kanter, starten maandag een campagne tegen het laten zien van vapen op TikTok. Ze richten zich in een eigen TikTok-video tot influencers op het platform. Die, zo stellen ze, hebben niet altijd door dat ze een zeer schadelijk product promoten.

“TikTok heeft een heel jong publiek. De tabaksindustrie weet dat boven de 24 vrijwel niemand meer begint met roken”, zegt kinderlongarts Noor Rikkers, die meedoet aan de campagne. “Met filmpjes op sociale media boort de industrie een nieuwe doelgroep aan: kinderen. Als kinderen gaan vapen, is de kans drie keer zo groot dat ze opstappen naar roken.”

Jonge gebruikers

Reclame maken voor vapes is verboden. Vapes komen op TikTok dan ook vaak terloops in beeld. Maar hoewel de filmpjes onschuldig lijken, worden de kinderen en jongeren die ze zien toch beïnvloed, stelt Rikkers. “Je brengt het in beeld, en deze content-creators hebben voor kinderen een voorbeeldfunctie.”

Er zijn geen betrouwbare cijfers over hoeveel kinderen vapen. “De meest recente cijfers zijn uit 2021 van het Trimbos Instituut. Daaruit bleek dat 14 procent van de jongeren tussen de 12 en 16 jaar weleens een e-sigaret had gerookt. Maar in dat onderzoek is het woord ‘vape’ niet gebruikt, dus we vermoeden dat het percentage hoger ligt.” In een poll van NOS Stories uit 2022 onder bijna 7000 minderjarigen zei 46 procent weleens gevapet te hebben. Van hen waren 240 12 jaar en jonger.

Schade aan het brein

Uit onderzoek van Pointer kwam in 2022 dat in één op de vijf filmpjes die tieners op TikTok bekijken, alcohol te zien is. Soortgelijk onderzoek ontbreekt als het gaat over vapen. Maar, zegt Rikkers, er zijn de laatste jaren wel signalen van scholen dat kinderen misselijk en duizelig in de klas zitten. “Docenten wijten dat aan de vape: daar kun je, anders dan bij een gewone sigaret die op een gegeven moment op is, de hele dag trekjes van nemen, waardoor je veel nicotine binnen kunt krijgen.”

Nicotine heeft gevolgen voor het puberbrein. “Kinderen zijn nog volop in ontwikkeling: er worden in het brein verbindingen aangelegd door ervaringen. Het gebied waar impulscontrole en beslissingen nemen zit, is kwetsbaar voor nicotine. Daarbij wordt de kans op een levenslange nicotineverslaving en verslavingsgevoeligheid voor alcohol en drugs groter. Die schade aan het brein wordt niet hersteld als je stopt met roken of dampen.”

Lees ook:

Hoe rokers jarenlang misleid werden

Jarenlang controleerde onderzoeksinstituut TNO het teer- en nicotinegehalte van sigaretten en shag. De kankerverwekkende en verslavende stoffen in tabak waren zo hoog dat TNO-onderzoekers zelf stopten met roken. Maar intussen werden Nederlandse rokers met de tests misleid.

Plastic peuken blijven op straat slingeren, aanpak kabinet schiet tekort

Het gaat niet lukken de hoeveelheid sigarettenfilters in het straatafval snel terug te dringen, blijkt uit onderzoek van CE Delft.