Ambtenaren vertrokken om intimiderend gedrag ex-wethouder Zutphen

Denigrerende opmerkingen, ‘ontploffingen’, angst en onveiligheid op de werkvloer. Ambtenaren van de gemeente Zutphen schetsen een beeld van kwetsende en intimiderende gebeurtenissen op het stadhuis, veroorzaakt door de inmiddels opgestapte wethouder Laura Werger (VVD). Het leidde volgens medewerkers tot een angstcultuur, sommige ambtenaren namen zelfs ontslag.

Recherchebureau Hoffmann deed de afgelopen maanden onderzoek naar het gedrag van de wethouder en sprak zestien (oud-)ambtenaren. Twaalf van hen deden een melding over het gedrag van Werger, dat volgens de medewerkers begon na haar aanstelling in mei 2018. Maandagavond is het rapport met bevindingen gedeeld met de gemeenteraad, een samenvatting werd openbaar gemaakt.

In februari, drie weken voor de gemeenteraadsverkiezingen, klopten ambtenaren bij de regionale krant de Stentor aan met beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. Daarop werd een extern onderzoek ingesteld. “Schokkend”, noemt de Zutphense SP-fractievoorzitter Mart de Ridder de uitkomsten. “Het is een symptoom van een groter probleem.” Hij doelt op de cultuur binnen het stadhuis en het feit dat de gedragingen jarenlang voortduurden.

‘Nooit intentie gehad om medewerkers te kwetsen’

Werger was sinds 2018 wethouder in de gemeente Zutphen. Ze had onder meer economie, werk en sport in haar portefeuille. Daarvoor was ze wethouder en loco-burgemeester in Gouda. Vorige week diende Werger haar ontslag in vanwege het onderzoek naar haar gedrag. De voormalig wethouder vond dat ze geen gelegenheid kreeg om zichzelf voldoende te verdedigen.

In een reactie die is opgenomen in het rapport laat Werger weten nooit de intentie te hebben gehad om medewerkers te kwetsen of te intimideren. Ze geeft verder aan dat de angstcultuur die ambtenaren beschrijven niet aan haar te wijten is. Burgemeester Annemieke Vermeulen van Zutphen wil niet inhoudelijk ingaan op de bevindingen uit het rapport en wacht het debat over de kwestie met de raad af.

Gedaan met vanzelfsprekendheid van de macht

De laatste maanden komen vaker politici in opspraak vanwege grensoverschrijdend gedrag. In de landelijke politiek, zoals bij Volt-Kamerlid Nilüfer Gündoğan bijvoorbeeld. In de lokale politiek trad Pieter Paans (CDA) onlangs terug als burgemeester van Krimpenerwaard vanwege zijn gedrag. Hij werkte daar nog maar enkele maanden.

Wendela Wentzel van kennisinstituut Movisie is expert op het gebied van methodieken rond (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Ze ziet een tendens. In de politiek, van partijen tot gemeenten, is het gedaan met de vanzelfsprekendheid van de macht, denkt Wentzel. “Gedrag dat altijd al gaande is, wordt niet langer getolereerd.”

Het duurt vaak langere tijd voordat medewerkers zelf inzien dat zij slachtoffer zijn van grensoverschrijdend gedrag. Het balletje is volgens Wentzel gaan rollen na voorbeelden die landelijke aandacht kregen, zoals bij The Voice of Holland. Daar ging het veelal om seksueel overschrijdend gedrag. “Het breidt zich nu uit naar intimidatie, maar ook treiteren en voortrekken. Gemene deler is dat bij beide gevallen sprake is van machtsposities.”

Objectieve meetlat

De normen en waarden zijn de laatste tijd aangescherpt, maar toch wordt een slachtoffer nog te vaak gezien als iemand die iets subjectiefs waarneemt, vindt Wentzel. Ze pleit ervoor dat organisaties en onderzoeksbureaus gebruikmaken van een normstellend kader waarbij je met behulp van criteria zoals gelijkwaardigheid en vrijwilligheid naar gedrag kijkt. “Een objectieve meetlat waar je grensoverschrijdend gedrag aan kan toetsen.”

Lees ook:

Er moet een objectieve norm voor grensoverschrijdend gedrag komen

Er moet een duidelijke maatschappelijk onderschreven norm komen voor gedrag dat we grensoverschrijdend vinden, betoogt Wendela Wentzel van kennisinstituut Movisie.