‘Als straf moest mijn zoon naar een slaapkamer, en ging de deur op slot’

“Ik wist niet eens wat ABA was”, put Diana uit haar herinnering. In 2019, haar autistische zoon was 11 jaar oud, meldde ze hem aan bij een instelling waar ABA-therapie werd gegeven. De instelling zei hem te kunnen helpen met zijn sociale vaardigheden. “Maar hij is alleen maar angstiger geworden.”

Haar zoon was en is erg verlegen, legt Diana (48) uit. Hij is ooit gepest op de basisschool, sindsdien vindt hij het eng om vriendjes te maken. Zelfs op het speciaal onderwijs, waar hij in de klas zat met andere kinderen met autisme en ADHD, vond hij geen aansluiting, terwijl hij dat volgens zijn moeder wel wilde.

Toen Diana op zoek ging naar hulp, werd ze al snel doorverwezen naar een instelling waar ze ABA-therapie gaven. Dat is een therapie specifiek gericht op autistische kinderen. De instelling was niet bepaald een gezellige plek, herinnert ze zich. Het was er kaal, alle muren waren spierwit. “Maar ik was in die tijd nog naïef, vertrouwde op de experts.” Zij zouden vast weten wat het beste voor haar kind was.

Haar zoon was stil als ze hem ophaalde

De begeleiders van de instelling waren altijd enthousiast, wanneer Diana haar zoon ’s middags ophaalde. Heel specifiek werden ze nooit, ze vertelden alleen dat hij leuk had gespeeld. Maar die positieve instelling vond ze niet terug bij haar zoon. Hij was stil als ze hem ophaalde. “Ik dacht dat hij nog even moest wennen.”

Maar in zijn gedrag kwam geen verandering. Sterker nog, als Diana hem vertelde dat hij de volgende dag weer naar therapie zou moeten, moest hij huilen en zei hij dat hij dat niet wilde. “Maar als ik doorvroeg waarom hij niet wilde, kreeg ik geen antwoord.”

Drie maanden lang ging het zo door, tot Diana en haar zoon op een dag ruzie hadden. “Ik weet niet eens meer waarover. Ik vroeg: huil je echt hierom? Wat is er aan de hand? En ineens begon hij te vertellen. Het lag aan de therapie.”

Als straf werd hij opgesloten

Hij wilde niet constant spelletjes spelen, vertelde hij, maar moest sociaal en gezellig doen van de begeleiders. Weigeren was geen optie. Deed hij dat toch, dan kreeg haar zoon straf. Soms werd hij met een puzzel op de gang gezet. Vaker werd hij naar een slaapkamer gestuurd, en ging de deur op slot. “Dat geluid, van de deur die op slot ging, vond hij vreselijk. Dat hij er niet uit kon.”

Toen Diana dat hoorde, heeft ze hem meteen van de instelling afgehaald. “Hij is sindsdien nog meer in zichzelf gekeerd.” Haar zoon wantrouwt volwassenen en laat niemand behalve zijn moeder zien hoe hij zich werkelijk voelt. Volgend jaar is zijn vmbo-examen, maar hij durft niet naar open dagen van vervolgopleidingen. “Ik krijg hem geen enkele mbo-school in omdat hij zo bang is.”

Diana stelt dat de instelling verbaasd reageerde toen ze de behandeling afbrak. Volgens de instelling had haar zoon het erg naar zijn zin, maar raakt hij, als hij ergens mee is gestart, vaak gefrustreerd na een periode. Haar vertrouwen in de instelling is voorgoed geschonden. “Dat die mensen zichzelf in de spiegel kunnen aankijken, is mij een raadsel.”

Omwille de privacy van Diana’s zoon zijn haar achternaam en de naam van haar zoon achterwege gelaten. Ze zijn bekend bij de redactie. Verder heeft Trouw een document ingezien waaruit blijkt dat Diana’s zoon therapie heeft gevolgd bij deze instelling.

Lees ook:
Ouders eisen verbod op autismebehandeling voor kinderen

De tegenstanders trekken een vergelijking met de omstreden conversietherapie, waarbij homoseksualiteit wordt afgeleerd.