Alleen vrouwen in de nachtopvang geeft rust, maar de sfeer is geniepiger

In kleermakerszit zit ze boven op een van de stapelbedden. “Ik voel me best wel kut hier, dan wil ik tenminste wel een beetje goed op de ­foto”, zegt Jacklynn Gouverneur in een slaapzaal van het William Booth-huis, een nachtopvanglocatie van het Leger des Heils. Driftig haalt ze een mascaraborsteltje door haar wimpers. Het blondgekleurde haar, dat ze net nog zorgvuldig achter haar oor wegstopte, valt weer voor haar ogen. Als een slaapzaalgenoot na wat stekelige woorden geïrriteerd langs haar stapt, merkt ze droog op: “Dit soort gezeik heb je met mannen nooit”.

Op de deur prijkt een bordje met ‘Mannenslaapzaal’. Dat klopt inmiddels niet meer. Sinds dinsdag zijn alleen dakloze vrouwen nog welkom in het William Booth-huis. Dus zijn alle 32 vrouwen die het Leger des Heils op dit moment opvangt in en rond Rotterdam, hierheen verhuisd. Daarmee is de locatie direct vol. De mannen die hier tot en met maandag sliepen, zijn verdeeld over andere locaties in de stad. “We zijn erg creatief met de ruimte die we hier hebben”, zegt locatiemanager Siemen van der Net. “Dus er kunnen nog wel een paar vrouwen bij, als die zich melden.”

Zo’n plek speciaal voor vrouwen lijkt vanzelfsprekend, maar is het niet. Verschillende woordvoerders van de landelijke en enkele regionale afdelingen van het Leger des Heils zeggen dat slaapzalen van daklozenopvangplaatsen weliswaar gescheiden zijn, maar dat zo’n heel gebouw voor vrouwen alleen bijzonder is.

De eerste stap op de ladder naar herstel

“Er zijn natuurlijk wel andere soorten opvanglocaties exclusief voor vrouwen, denk aan een blijf-van-m’n-lijfhuis, maar daar kunnen vrouwen vanuit hier naartoe worden verwezen. Dit is een nachtopvang­locatie”, legt Gert-Jan Freeke uit, ­regiodirecteur van het Leger des Heils Rijnmond Zuidwest. “Hier ­begint het traject van daklozen pas. Het is de eerste stap op de ladder naar herstel.”

De vrouwen die in het William Booth-huis verblijven, zijn om diverse redenen dakloos. “Het kan van ­alles zijn: psychiatrische problemen, verslavingen, vluchten voor geweld”, somt Freeke op. “Economische redenen komen vaker bij mannen voor.”

Jacklynn Gouverneur laat in het midden waar het voor haar is mis­gegaan, maar ze weet wel waarom ze op de opvanglocatie blijft. Om versneld in aanmerking te komen voor een woning, moet ze er drie maanden blijven. “Daarna kan ik weer met mijn drie kinderen van twaalf, elf en acht wonen. Het is hier vreselijk, iedereen om me heen heeft problemen en dat werkt nogal demotiverend.” Is het er beter, nu de mannen weg zijn? “Nee, want de sfeer van vrouwen onder elkaar is geniepiger. En de mannen boden op straat ook bescherming.”

‘De kans op misbruik is een stuk kleiner’

Voor veel andere vrouwen is het een opluchting om alleen onder ­geslachtsgenoten te zijn, weet regiodirecteur Freeke. “Het geeft ze rust. Soms zijn ze bijvoorbeeld mishandeld of misbruikt en zijn ze angstig in de buurt van mannen. En wat ­betreft de bescherming die mannen zouden bieden: het geldt niet voor iedereen, maar soms willen ze daar iets voor terug. De kans op misbruik is op een vrouwenlocatie daarom een stuk kleiner.”

“Waarom nu pas een speciale vrouwenopvanglocatie?” vraagt ­Freeke zelf maar. “Het Roer, een andere nachtopvang van Het Leger des Heils, was meer dan tien jaar ­geleden ook een tijdje alleen voor vrouwen. Toen het aantal vrouwelijke daklozen afnam, is die locatie weer gemengd geworden.”

Tussen 2008 en 2018 is het aantal dakloze 18- tot 65-jarigen volgens het CBS verdubbeld tot zo’n veertigduizend personen. Iets ­minder dan 20 procent van hen is vrouw. Omdat Rotterdam volgens Freeke zo’n twaalf nachtopvang­locaties telt, van verschillende grootte, is het nu mogelijk één ­grote locatie speciaal voor vrouwen in te richten.

Gouverneur kijkt hoopvol op als de regiodirecteur haar vertelt dat het Leger des Heils, de gemeente Rotterdam en woningbouworganisaties samen bezig zijn een inhaalslag te maken om daklozen die ervoor in aanmerking komen, onderdak te bieden. Met speelse brutaliteit zegt ze: “Dan heb ik met mijn drie kinderen wel vier slaapkamers nodig”.

Lees ook:

In Amsterdam moeten ook de daklozen naar binnen

Amsterdam opent extra nachtopvang voor daklozen in sporthallen. Zondag werd de eerste hal in gebruik genomen en die is nu bomvol. Alcohol is er verboden, en wie toch bier drinkt, moet voor straf alsnog een nachtje buiten slapen.

‘Al onze reserves verdampen met corona’

De artsen van de ic-afdelingen ontvangen dagelijks applaus,maar er zijn meer mensen die de samenleving draaiende houden tijdens deze coronacrisis. Dit keer: de vrijwilliger van een hulporganisatie.