Onder advocaten is ‘een cultuur ontstaan waarin onvoldoende is gelet op de regels rondom contante betalingen’.
Strafrechtadvocaten nemen geregeld contant geld aan van hun cliënten en lopen daardoor het risico dat zij zich schuldig maken aan schuldwitwassen of schuldheling. Lokale dekens, dat zijn de toezichthouders op de advocaten, vroegen 45 advocatenkantoren naar hun boekhouding over de jaren 2018 tot en met 2020. Daarin zagen zij dat een ruime meerderheid van de kantoren vaak contant geld aanneemt, tegen de eigen tuchtregels in.
Cijfers wil het dekenberaad niet geven. Vanwege de geheimhoudingsplicht wordt het onderzoek ook niet gepubliceerd.
Horeca en autohandel
Advocaten mogen contant geld aannemen als er sprake is van bijzondere omstandigheden. Bijvoorbeeld als er beslag is gelegd op de bankrekening van een cliënt. Vaak was daarvan geen sprake en gaven advocaten als reden op dat de cliënt werkt in een omgeving waar vooral contanten rondgaan, zoals in de horeca of autohandel. Daarnaast moeten advocaten bedragen boven de 5000 euro melden bij de lokale deken. Dat gebeurde niet.
De Amsterdamse deken van de Orde van Advocaten, Evert-Jan Henrichs, zegt dat er “een cultuur is ontstaan waarin onvoldoende is gelet op de regels rondom contante betalingen. En als toezicht op de advocatuur hadden wij daar als dekens misschien ook wel eerder tegen moeten optreden.”
Schuldwitwassen wil zeggen dat iemand helpt geld wit te wassen, zonder te weten dat het geld afkomstig is uit de criminaliteit. Bij schuldheling heeft iemand geld in het bezit waarvan hij redelijkerwijs kan vermoeden dat het afkomstig is van illegale activiteiten. Op zowel schuldwitwassen als schuldheling staat gevangenisstraf.
Onvoldoende besef
Waarom advocaten dan toch het risico nemen en contant geld aannemen? “Dat heeft te maken met de wil van de advocaat om dienstverlener te zijn”, zegt Henrichs. “Als de cliënt met contant geld langskomt, hebben advocaten onvoldoende het besef gehad dat contant geld aannemen meestal eigenlijk niet kan. Het goede nieuws is dat door het onderzoek en de discussie die daardoor binnen de beroepsgroep is ontstaan, het bewustzijn vrij snel is vergroot. Er zijn kantoren die helemaal zijn gestopt met contant geld.”
De dekens zullen bij de advocatenorde aandringen op het verder aanscherpen van de regels voor contante betalingen. “Bijvoorbeeld door het maximaal te ontvangen bedrag aanzienlijk lager dan 5000 euro vast te stellen en in alle, of veel meer gevallen overleg met de deken voor te schrijven”, zegt Henrichs.
Het Openbaar Ministerie liet in maart weten terughoudend te blijven bij signalen over advocaten die betalingen aannemen waarmee zij mogelijk strafbaar zijn. Het OM vindt het vooral een taak van dekens om gedragsschendingen te voorkomen, wat niet wil zeggen dat justitie nooit zal ingrijpen. De dekens zelf zullen naar aanleiding van hun onderzoek ‘een paar gevallen’ nader bekijken.
Lees ook:
Belastingadviseurs en banken kritisch op nieuwe anti-witwaswet
Het wetsvoorstel dat witwassen moet inperken is niet werkbaar en inefficiënt, zeggen belastingadviseurs.
