Actieclubs geven de onderwijsvakbonden het nakijken. Hoe kan dat?

Twee organisaties verenigden afgelopen dagen met succes boze leraren: PO in Actie en Leraren in Actie. Zelfs de gevestigde bonden schaarden zich achter hen, en de staking van overmorgen gaat tóch door. Waarom zijn PO in Actie en Leraren in Actie zo succesvol? Wat zijn hun bezwaren tegen het akkoord? Een opsomming.

1. De achterban

Het is een van de belangrijkste troeven van PO in Actie: de achterban peilen. De organisatie die sinds vorig jaar geen vakbond meer is, heeft een grote facebookgroep met veel leden en een achterban van 44.000 mensen. Zij krijgen tal van onderwijsinitiatieven voorgelegd, variërend van geld dat ingezet wordt om de werkdruk te verlagen tot de verdeling van bevoegdheden in het onderwijs.

Direct nadat vakbonden, werkgevers en minister Arie Slob (onderwijs) afgelopen vrijdag een akkoord hadden bereikt over de 460 miljoen euro die wordt geïnvesteerd in het onderwijs, peilde PO in Actie de stemming onder de leraren. Tienduizend leraren gaven hun mening, 99 procent was ronduit negatief. Daarop besloot PO in Actie om woensdag een delegatie naar de Tweede Kamer te sturen, als daar de onderwijsbegroting wordt besproken. “Het is vrij eenvoudig de achterban te raadplegen”, zegt Jan van de Ven, die een ­adviserende rol heeft bij PO in Actie. “Leraren voelen zich niet vertegenwoordigd in dit akkoord. Dat blijkt wel uit onze poll.”

Leraren in Actie pakte het anders aan. Deze kleine vakbond, die vrijdag niet aan tafel zat met Slob, maakte vanaf het begin duidelijk dat wat hen betreft de staking woensdag doorging. Ze hadden al een programma in elkaar gedraaid voor op het Korte Voorhout in Den Haag. Er zijn cabaretiers uitgenodigd en op de achtergrond wordt een livestream van het debat in de Tweede Kamer getoond. Zo kunnen de stakers Slob zijn onderwijsbegroting zien verdedigen.

Die vasthoudendheid heeft er­toe geleid dat de kleine vakbond haar ledental zag stijgen van 1240 vrijdag tot meer dan 1800 gistermiddag. “Terwijl ik meestal tien nieuwe aanmeldingen per week krijg”, zegt voorzitter Peter Althuizen.

2. Het akkoord

“Dit akkoord doet meer kwaad dan goed”, zegt Van de Ven van PO in ­Actie. Dat klinkt raar, dat beseft hij ook. “Het is een ingewikkeld verhaal.” Van de 460 miljoen euro is 16,5 miljoen structureel geld, dat gaat voornamelijk naar het speciaal onderwijs. 97 miljoen gaat naar het verlagen van de werkdruk. Volgens Van de Ven was dit geld al beloofd en wordt het nu eerder uitgekeerd. Dan blijft over: 150 miljoen voor het basisonderwijs en 150 miljoen voor

het voortgezet onderwijs. Dat bedrag is bedoeld voor de cao. “Maar geen bestuurder gaat dit jaar – eenmalig – salarisverhoging geven. Wat doe je dan het jaar erna?”

Van de Ven vreest dat een deel van het geld in een potje terechtkomt. “Want bestuurders krijgen het nooit meer uitgegeven in dit boekjaar. En dan krijgen schoolbesturen vervolgens weer de zwartepiet toegespeeld, omdat ze geld op de plank laten liggen.”

Althuizen van Leraren in Actie: “Dit akkoord gaat er echt niet voor zorgen dat er geen schoolklassen meer naar huis worden gestuurd, het doet niets aan het lerarentekort”.

3. Structureel geld

PO in Actie en Leraren in Actie blijven vasthouden aan hun eis: alleen met structureel geld kan het lerarentekort worden opgelost. De bedragen variëren van 400 tot 600 miljoen euro. PO in Actie wil dat basisschoolleraren en docenten op middelbare scholen evenveel gaan verdienen. Dat ‘structurele geld’ zit diep. Grote vakbonden CNV en AOb blijven er naar eigen zeggen ook voor strijden, maar ze hadden niet in de gaten dat de eenmalige geste van het kabinet zo veel kwaad bloed zou zetten. PO in Actie en Leraren in Actie waren scherper.

Lees ook:

Oud-voorman PO in Actie wil beroepsvereniging

Docenten willen een beroepsvereniging voor en door leraren en gaan met het ministerie praten. Eerst wilden ze de steun van minstens 10.000 leraren hebben. Die handtekeningen zijn nu binnen, en dus gaan Jan van de Ven, Thijs Roovers en René Kneyber werk maken van hun plannen.

Lerarenstaking gaat woensdag toch door, Slob: afspraak is afspraak

Onderwijsvakbonden AOb en CNV Onderwijs willen dat er woensdag toch gestaakt gaat worden in het onderwijs. AOb maakte dat bekend na crisisberaad zondagochtend op het hoofdkantoor in Utrecht, CNV Onderwijs sloot zich later op de dag aan bij die oproep.