Abdelkader Benali trekt zich terug voor de 4 mei-lezing

“Op 4 mei komen we bij elkaar om te herdenken en de discussie rond mijn uitlatingen mag mensen daarbij niet hinderen”, aldus schrijver Abdelkader Benali (45) in een persbericht van het Nationaal Comité 4 en 5 mei donderdagmiddag. “Daarom heb ik besloten dat het beter is als een ander de lezing houdt.” Het comité zegt zijn keuze te respecteren en betreurt de ontstane onrust.

Deze week doken uitspraken van Benali op uit 2006, waarin hij als oorlogsverslaggever in Beiroet tegen collega Harald Doornbos zei dat hij zich als Marokkaanse Nederlander nauwelijks op z’n gemak voelde in Amsterdam-Zuid waar hij toen woonde, vanwege ‘al die Joden daar’. “Het lijkt Israël wel. Heel irritant allemaal. Zo veel Joden, dat voelt gewoon gek aan.” Benali zei deze week tegen Het Parool dat toen gezegd te hebben in een dronken bui. “Het was oorlog, we bliezen stoom af, ik dronk een wijntje. Het was zwarte humor, ironie en meligheid, achteraf gezien misplaatst.”

Doornbos zegt op Twitter ‘met de wetenschap van nu’ dit elf jaar geleden nooit te hebben gepubliceerd’. “Ik realiseerde me niet dat zoiets op internet zo’n lang en eigen leven zou leiden.”

Gelauwerde auteur

Benali kreeg in 2003 de Libris Literatuur Prijs en vorig jaar de Gouden Ganzenveer vanwege zijn grote betekenis voor de Nederlandse taal. Ook hield hij in 2020 de Anton de Komlezing, een initiatief van het Verzetsmuseum en Trouw, over de betekenis van verzet voor schrijvers zoals De Kom en Anil Ramdas.

Nu was Benali dus gevraagd om de 4 mei-lezing te geven in de Nieuwe Kerk, als vast onderdeel van de Nationale Herdenking, net als vorig jaar Arnon Grunberg dat 75 jaar na de bevrijding deed. Grunberg, wiens Joodse moeder vernietigingskamp Auschwitz overleefde, sprak uitvoerig over de gruwelijkheden in de concentratiekampen van de nazi’s en benadrukte het belang van herdenken om herhaling van die gruwelijkheden te voorkomen.

Het is niet de eerste keer dat uitspraken van Benali commotie veroorzaken en consequenties hebben. In 2016 plaatste tekenaar Ruben Oppenheimer een cartoon op Twitter waarin de spot werd gedreven met de Belgisch-Libanese activist Dyab Abou Jahjah. Benali reageerde: ‘Die cartoonist zou zich in de nazitijd werkelijk hebben uitgeleefd’. Omdat een groot deel van Oppenheimers familie tijdens de Holocaust is vermoord, was die opmerking nogal ongepast. Benali werd uit de jury gezet van de Inktspotprijs, de Nederlandse prijs voor de beste politieke cartoon.

Rapper in spreekkoor

Het is eveneens niet voor het eerst dat het Nationaal Comité in verlegenheid wordt gebracht. Vier jaar geleden zouden de populaire Rotterdamse rappers van Broederliefde op 5 mei als ‘ambassadeurs voor de vrede’ door het hele land heen optreden. Maar één van hen, rapper Emerson Akachar, oftewel Emms, bleek te hebben meegedaan in een spreekkoor al roepend: ‘Hamas, Hamas, Joden aan het gas’. De rappers maakten gezamenlijk wel excuses en brachten nog een bezoek aan het herinneringscentrum in Auschwitz, waarna nog meer excuses volgden, maar ze werden geen ambassadeurs.

Vorig jaar was er het incident met de net aangestelde stadsdichter van Haarlem, Darryl Danchelo Osenga, de rapper die na twee dagen alweer kon vertrekken. Hij bagatelliseerde de Holocaust door in een rapnummer een vergelijking te maken tussen de slavenhandel en de genocide op de Joden.

Benali zegt telefonisch verder geen commentaar te willen geven, maar wel ‘aangeslagen, verdrietig en boos’ te zijn.

Lees ook:

Broederliefde toch geen ambassadeur van de vrijheid na ‘Hamas-filmpje’

Broederliefde, de populaire Rotterdamse rapgroep, mag toch geen ‘ambassadeur van de vrijheid’ zijn tijdens de komende Bevrijdingsdag. Dat heeft het Nationaal Comité 4 en 5 mei besloten omdat rapper Emms van de groep in een filmpje is te zien waarin hij ‘Hamas, Hamas, joden aan het gas’ roept.