Aanmeldcentrum zit overvol met asielzoekers: ‘De koek is op’

Aan het begin van middag snelt een beveiligingsmedewerker van Trigion op Klaas Bonnema en Melcher Polhuijs af. Op zijn karretje liggen nog maar vijf stretchers en de komende uren zullen er sowieso meer nodig zijn om alle asielzoekers hier in Ter Apel van een bed te voorzien. “Het is klaar”, zegt de man. “De koek is op.”

Bonnema en Polhuijs, locatiemanager en adjunct-locatiemanager bij het Centraal orgaan opvang asielzoekers (Coa), moeten daar iets mee. Maar wat? Het liefst bestellen de mannen meer stretchers, maar het zouden vannacht ook matrassen op de grond kunnen worden, of stoelen.

In de nacht van donderdag op vrijdag sliepen hier 642 mensen, in witte paviljoens die normaal dienen als nachtopvang. Dat zijn er veel meer dan de 275 waar eigenlijk plek voor is. “We hebben bedden al vervangen door stapelbedden en stretchers neergezet”, zegt Polhuijs.

Geen ledikantjes voor baby’s

Hoe dat eruitziet, wil het Coa bij hoge uitzondering laten zien. In de paviljoens, grote witten tenten met een puntdakje, staan rijen stretchers en stapelbedden dicht op elkaar. Voor baby’s en kleine kinderen zijn geen ledikantjes beschikbaar, met dekens trachten mensen nog enige privacy te creëren. Sommige asielzoekers slapen, een meisje met roze sloffen slentert met haar vader naar een stretcher. Drinkpakjes liggen op de grond, volwassen mannen slapen tussen de jonge meiden.

Er is een kleine ruimte voor de kwetsbaarste mensen, laten Polhuijs en Bonnema zien. Maar die is niet groot genoeg voor alle jonge kinderen, alleenreizende vrouwen, lhbti+’ers, zieken en ouderen.

Op de vraag of de mannen deze opvang nog humaan vinden, blijft het stil. “Ik wil al mijn medewerkers, die hier dag in dag uit keihard werken, niet afvallen”, zegt Bonnema uiteindelijk. “Maar dit is ver onder de norm die wij willen hanteren. Schrijf dat maar op.”

Het beddentekort heeft uiteenlopende oorzaken, waaronder het aflopen van vorig jaar afgesloten contracten voor tijdelijke opvang en een inhaalslag van asielzoekers uit verschillende landen na de coronapandemie.

Te lang verblijf

Er zijn niet alleen te veel mensen hier in de paviljoens, ze zijn er ook veel langer dan de bedoeling is. De paviljoens staan in Ter Apel voor de mensen die midden in de nacht aankomen, als het aanmeldcentrum van de IND dat om de hoek ligt al dicht is. In normale omstandigheden slapen ze er een paar uur, melden zich bij de IND, en gaan dan door naar een centrum met een normaal bed en fatsoenlijke douches.

“Nu slapen mensen hier drie, vier nachten”, zegt Polhuijs, “soms twaalf.” Het Coa kampt in het hele land met te weinig opvangplekken, dus kunnen asielzoekers geen kant op. “En dan is het nu nog lekker weer”, zegt Bonnema. “Probeer je even voor te stellen hoe het hier is als het regent, en al deze mensen binnen moeten blijven.”

De situatie is zodanig dat de Veiligheidsregio Groningen serieus overweegt om het aanmeldcentrum van de IND tijdelijk te sluiten. “Wij zien risico’s voor de volksgezondheid, sociale veiligheid en brandveiligheid”, zegt woordvoerder Hans Coenraads.

‘Er moet meer mogelijk zijn’

Op de vraag of de veiligheidsregio verwacht dat er minder mensen naar Ter Apel komen als het aanmeldcentrum dicht is, antwoordt hij: “Het kan niet zo zijn dat er continu alleen maar een beroep op Ter Apel wordt gedaan. Zeker als je ziet dat het wel lukt om 25.000 opvangplekken te regelen voor Oekraïners in twee weken, dan moet er meer mogelijk zijn.”

De vluchtelingen uit Oekraïne vallen niet onder de verantwoordelijkheid van het Coa, omdat ze in Nederland geen asiel hoeven aan te vragen. Daarom worden voor hen aparte opvanglocaties geopend. Vooralsnog zijn er 27.000 bedden voor Oekraïners, waarvan er 17.000 bezet zijn. Het Coa heeft nu een tekort van ruim 1500 plekken.

Voor nu is de verwachting van Bonnema en Polhuijs dat er vrijdagavond tegen de 700 mensen in de paviljoens zullen slapen.

Lees ook:

In de asielopvang in Ter Apel is het koud en benauwd

Het is crisis in de asielopvang. In Ter Apel slapen asielzoekers in paviljoens zonder privacy. De gemeenteraad heeft er ondertussen schoon genoeg van en roept andere gemeenten op hun verantwoordelijkheid te nemen.

De asielopvang piept en kraakt. Hoe komt dat?

De problemen in de opvang van asielzoekers zijn als een knoop die lastig te ontwarren is.